Hoe bescherm je je kids tegen overmatig gebruik van beeldschermen

Beeldschermen vormen voor ouders vandaag een nieuwe uitdaging waar niet iedereen even goed mee weet om te gaan. Vroeger volstond het om te bepalen tot welk tijdstip kinderen tv mochten kijken, maar vandaag hebben ze de hele dag door hun smartphone of tablet vast. Natuurlijk hebben die apparaten heel wat goede effecten op de ontwikkeling van je kinderen, maar ze kunnen ook best schadelijk zijn voor de gezondheid.

Je doet er als ouder dus goed aan om toch een beetje te waken over de manier waarop je kinderen beeldschermen gebruiken. De volgende opmerkelijke cijfers zijn afkomstig van een Canadees onderzoek bij 1.454 ouders:

• Kinderen met een leeftijd van 8 jaar of jonger brengen per dag gemiddeld 2 uur en 12 minuten voor een beeldscherm door. Zo’n 72% van die tijd spenderen ze aan tv kijken of aan het bekijken van video’s. Natuurlijk zijn deze statistieken onder impuls van tablets en smartphones in stijgende lijn.
• Kinderen van 8 tot 12 jaar oud zitten gemiddeld 4 uur en 36 minuten naar een beeldscherm te staren. Van die tijd is 41% voorbehouden voor hun smartphone.
• 62% van de kinderen ouder dan 12 jaar kijkt elke dag televisie.

De cijfers overstijgen alle aanbevelingen van experts wat de schermtijd van kinderen betreft. Zo zouden je kids eigenlijk niet langer dan twee uur per dag voor een scherm mogen zitten. Hier en daar gaan zelfs stemmen op om schermen volledig te verbieden bij kinderen van drie jaar of jonger. Belangrijk is dat kinderen zo’n 9 tot 11 uur slaap per nacht hebben en dat ze ook telkens een uurtje fysiek actief zijn.

Slechts 5% van de kinderen uit het onderzoek blijkt deze aanbevelingen te volgen, terwijl 29% aan geen enkele van deze richtlijnen voldoet. Amper de helft van de kinderen (51%) slaapt voldoende, 37% brengt minder dan twee uur voor een scherm door, en 18% slaagt erin om dagelijks een uurtje fysiek actief te zijn.

Wat zijn de gevolgen van te veel schermtijd?

Bij de meeste kinderen zou de schermtijd dus toch beter wat beperkt worden. Zeker als je ziet wat de negatieve gevolgen zijn van overdadig gebruik van beeldschermen:

• Obesitas: overgewicht is een van de belangrijkste gezondheidsproblemen van de huidige generaties. En daar zijn beeldschermen uiteraard mee verantwoordelijk voor. De tijd die kinderen voor een scherm doorbrengen, gebruiken ze niet om te bewegen. Bovendien is de neiging groot om ondertussen ook te snoepen of heel suikerrijke drankjes te drinken. En dat zorgt er dus voor dat kinderen gemiddeld almaar zwaarlijviger worden.
• Slaapproblemen: het staren naar een beeldscherm is niet goed voor de kwaliteit van de nachtrust. Bovendien zetten we liever nog snel een serie op wanneer we eigenlijk moeten gaan slapen. Ook kinderen vertrekken daardoor veel later naar dromenland. Volgens studies zou één kind op vijf door overdadig gebruik van beeldschermen niet meer dan zeven uur slapen, wat uiteraard helemaal niet voldoende is.
• Relationele problemen: beeldschermen hebben soms ook op de rest van het gezin een nefaste invloed. Ouders en kinderen communiceren steeds minder, terwijl jongeren die gesprekken echt nodig hebben om zich verbaal te ontwikkelen. Als je kids thuis niet genoeg communiceren, dreigen ze hier ook buiten de familiale kring problemen mee te krijgen. Bijvoorbeeld op school of in hun beroepsleven.
• Slechte schoolresultaten: dit klinkt misschien een beetje als een cliché, maar een studie van de American Academy of Pediatrics bevestigt dat de resultaten op school achteruitgaan wanneer kinderen te vaak voor een scherm zitten. De verleiding is immers groot om naar tv of YouTube te kijken in plaats van hun huiswerk te maken. Op lange termijn schaadt dit overigens ook hun concentratievermogen.
• Blootstelling aan seks, drugs en alcohol: niet alleen schermen zijn schadelijk, ook de inhoud die kinderen ermee bekijken, is soms een probleem. Zeker op de sociale media heb je amper controle over wat je kids te zien krijgen. Van gewelddadige berichten en filmpjes tot racistische taalgebruik. Ook producenten van alcohol gebruiken het internet graag om reclame te maken. Het wemelt van beelden die eigenlijk niet geschikt zijn voor de ogen van jonge kinderen.

Wat is dan wel gezond?

Natuurlijk hoef je je kinderen in geen geval de toegang tot beeldschermen te ontzeggen, maar je kunt er wel een paar afspraken over maken. Psychiater Serge Tisseron ontwikkelde daarom de ‘3, 6, 9, 12-regel’. En die gaat zo: geen gebruik van beeldschermen tot de leeftijd van 3 jaar, geen spelconsoles tot de leeftijd van 6 jaar, geen internet tot de leeftijd van 9 jaar, en begeleid internetgebruik tot de start van het middelbaar onderwijs op 12 jaar.

Gouden tips om de schermtijd van je kinderen te beperken:

Allemaal goed en wel, maar hoe begin je hier als ouder aan? Om je te helpen, hebben we een paar handige tips verzameld.

1. Stel een uurrooster samen

Een eenvoudige manier om de activiteiten van je kinderen te beheren, is het samenstellen van een uurrooster. Zo kan je bijvoorbeeld een paar momenten kiezen waarop het gebruik van beeldschermen absoluut verboden is. Denk maar aan de ochtend, tijdens het slapen of aan tafel gedurende het avondmaal. Zeker tijdens het eten kunnen ouders en kinderen uitgebreid over hun dag praten, dus zorg dat er geen beeldscherm in de buurt is.

2. Plan activiteiten met je gezin

Niet alleen aan tafel moet je gebruik maken van kostbare familietijd, je doet er ook goed aan om activiteiten te organiseren. Wanneer iemand te veel naar een beeldscherm kijkt, geraakt die persoon geïsoleerd van z’n omgeving. Plan bijvoorbeeld één keer per maand een uitstapje met de kids, ga eens uit eten, of doe een wandelingetje. En zorg er natuurlijk voor dat de smartphones en tablets tijdens deze momenten zo goed mogelijk opgeborgen zijn.

3. Speel met je kinderen

Games zijn een belangrijke reden waarom kinderen urenlang aan een scherm gekluisterd zijn. Dus waarom zou je niet eens zelf een spelletje met je kids spelen. Zeker met kleine kindjes mag het geen probleem vormen om speelgoed te vinden dat niets met een beeldscherm te maken heeft. Voor iets oudere kinderen is dat wellicht moeilijker. Van Lego tot poppen, kleine autootjes of ballonnen. Wat je ook kiest, tijdens het spelen zal je kind alvast eventjes niet geneigd zijn om een video op YouTube te gaan bekijken.

4. Leg een nachtverbod voor smartphones op

We doen het allemaal wel eens: vlak voor we gaan slapen in bed nog even onze profielen op de sociale media checken. Misschien is er nog een berichtje of filmpje dat je niet wil gemist hebben. Een slechte gewoonte, want eigenlijk kan dat perfect tot de volgende dag wachten. De kans is groot dat we slechter zullen slapen omdat we per se nog even door Facebook of Instagram wilden scrollen. In het slechtste geval stuurt iemand ons een berichtje en zijn we een uur later nog altijd bezig.

Geef dus het goede voorbeeld aan je kinderen en zorg dat ze niet in de verleiding kunnen komen om naar hun smartphone te grijpen wanneer jij denkt dat ze al slapen. Verbied hun smartphone dus zeker in de slaapkamer en verplicht hen gerust om hun toestel al een tijdje voor ze gaan slapen, weg te leggen. Maak hier een gewoonte van en dan leer je hen van op voorhand al de juiste attituden aan.

5. Zet geen televisietoestel in de kamer van je kinderen

Het is de droom van zowat elk kind om een eigen televisietoestel in hun kamer te hebben, maar dat is vanzelfsprekend geen goed idee. Zo heb je hun schermtijd helemaal niet meer onder controle. Voor je het goed beseft, zijn ze om middernacht nog steeds series op Netflix aan het bingewatchen. Hun smartphone of tablet kunnen ze wegleggen, een televisie kan je niet zomaar elke avond wegnemen.

Laat hen dus gebruik maken van de grote tv die in je woonkamer staat. Zo zorg je er ook weer voor dat ze tijd meer tijd met de rest van het gezin doorbrengen.

6. Geef zelf het goede voorbeeld

Als je wil dat je kinderen luisteren, geef je hen best zelf het goede voorbeeld. Probeer dus om je smartphone of tablet zo weinig mogelijk te gebruiken wanneer de kinderen in de buurt zijn. Zeker hele kleine kindjes zullen zo minder geneigd zijn om je gedrag te kopiëren door zelf ook naar je smartphone te willen grijpen. Zodra de kids in bed liggen, heb je nog tijd genoeg om te checken wat je vrienden op Facebook hebben uitgespookt.

7. Geef niet toe

Ook al maak je goede afspraken met je kinderen, ze zullen altijd proberen om toch wat meer schermtijd te versieren. Dan is het belangrijk dat je het been stijf houdt. Nog één filmpje kijken voor bedtijd? Nog vijf minuutjes Fortnite spelen? Als je duidelijke regels hebt opgesteld, geef je best nooit toe. Na een tijdje zullen ze het waarschijnlijk opgeven. Bovendien leer je hen om hun schermtijd beter te besteden.

8. Niet zappen

Tot slot nog een goede raad: probeer in het bijzijn van je kinderen niet van zender naar zender te zappen. Bespreek vooraf welk programma jullie willen bekijken en zet jullie samen gezellig in de zetel.

Tv, smartphones, tablets, … Ze hebben ons leven zoveel leuker gemaakt. Gebruik ze met mate, en doe dat zoveel mogelijk samen met je kids …

En behalve televisie geniet je ook van een mobiel abonnement op maat, bovenop een onbeperkte en supersnelle internetverbinding thuis.