Wat doen we aan de ICT skill gap?

In een studie van Beltug, ‘Continuity amidst turbulence. The 2023 Belgian Business ICT market study’, komt de ICT skill gap uitgebreid aan bod. Wat kwam uit het onderzoek naar voren?

Danielle Jacobs: “Er is een duidelijke kloof. Bijna de helft van de bevraagde bedrijven ziet een impact op ICT-projecten omdat ze onvoldoende mensen vinden of bepaalde competenties missen. Bij acht op tien van de bedrijven die impact ondervinden, is er vertraging bij ICT-projecten. Voeg daar nog de inflatie aan toe – met de impact op de personeelskosten en de meerkost om externe consultants in te schakelen en – en je krijgt een krachtig duo. Tegelijk zien we ook bedrijven die het tekort oplossen door projecten net te versnellen, bijvoorbeeld door in te zetten op de automatisering van repetitieve taken.”

Wie een profiel zoekt op de markt, wil relevante ervaring, in een gelijkaardige context, liefst nog bij een soortgelijk bedrijf. Daar moeten we van afstappen. Welk potentieel een kandidaat heeft is belangrijker.

Danielle Jacobs, CEO van Beltug

Femke Vandoninck: “We zien dat de vraag naar hooggeschoolde, ervaren en onmiddellijk inzetbare IT’ers groter is dan het aanbod. We zijn minder in staat om onmiddellijk aan de vraag naar een profiel te voldoen. De tijd van een vacature plaatsen voor een bepaalde vaardigheid en er dan de beste kandidaat uitkiezen, is voorbij. IT-resources aanwerven vraagt net het omgekeerde van de klassieke rekruteringsaanpak. Je moet actief mensen zoeken, hen overtuigen om voor jou te werken en samenwerkingsverbanden aangaan die niet klassiek zijn. De functie van recruiter voor IT’ers is helemaal veranderd.”

Tekorten in data, secrurity, cloud en AI

Al in 2020 gaf McKinsey in een onderzoek aan dat de skill gap in bedrijven het grootst is rond data. Waar zien jullie vandaag de grootste noden?

Danielle: “Op basis van mijn gesprekken met bedrijven zou ik zeggen: security, cloud en alles wat met data en AI te maken heeft. Maar eigenlijk is het in alle ICT-domeinen lastig.”

Femke: “Het gaat inderdaad om meer dan alleen data of analytics. Security is duidelijk ook top of mind. Het aantal cyberaanvallen stijgt exponentieel. Maar: heel wat domeinen – zoals onder meer ook het gebruik van sovereign cloud – vragen allemaal tegelijk aandacht.”

Danielle: “En omdat er niet genoeg mensen zijn, blijven sommige zaken onderbenut. Onze studie toont bijvoorbeeld aan dat bedrijven weinig gebruik maken van multicloud. Ze hebben het al moeilijk om voldoende expertise in huis te halen rond één platform, laat staan dat ze dat doen voor twee of meer platformen.”

Femke: “Het is ook niet makkelijk voor iemand om brede kennis uit te bouwen. Vandaar dat we meer en meer initiatieven rond T-shaping nemen. Hierbij duidt het verticale beentje de diepe expertise aan, maar het platte streepje wijst tegelijk op relevate noties van aangrenzende domeinen. Alleen is dat vaak helemaal niet zo evident om dat te realiseren.”

Onderwijs blijft beter breed

Uit de studie ‘skills gap analysis’ van Valamis blijkt dat 79% van de respondenten het goedkoper vindt om bestaande medewerkers te ‘reskillen’ dan om nieuwe medewerkers aan te werven. Waarom voldoen die nieuwe medewerkers niet? Schort er iets aan de ICT-opleidingen in ons land?

Danielle: “Volgens mij is het belangrijk dat hogescholen en universiteiten een algemene vorming blijven geven. Op lange termijn is het beter om een breder scala aan kennis en vaardigheden te hebben.”

Femke: “Het is zinvoller om aan te werven in functie van leervaardigheid, flexibiliteit en de zin om zich verder te specialiseren, en dus minder gericht op een bepaalde expertise. Klaargestoomde afgestudeerden zijn dus niet het antwoord, al is dat wel wat sommige bedrijven graag zouden willen. Het onderwijs moet de capaciteit om te leren waarborgen. Zo leren studenten de breedte van het veld kennen en raken ze geïnteresseerd in bepaalde specialisaties. Het is dan aan de bedrijven om te investeren in training on the job.”

Het is zinvoller om aan te werven in functie van leervaardigheid, flexibiliteit en de zin om zich verder te specialiseren, en dus minder gericht op een bepaalde expertise.

Femke Vandoninck, hr-manager bij Proximus

Rika Coppens, de CEO van House of HR, stelde in De Tijd dat de schaarste op de arbeidsmarkt deels het gevolg is van een gebrek aan flexibiliteit bij de werkgevers. Ervaren jullie dat ook zo?

Danielle: “Wie een profiel zoekt op de markt, wil daarbij zo veel mogelijk vakjes afvinken, nog liefst met relevante ervaring in een gelijkaardige context bij een soortgelijk bedrijf. Daar moeten we van afstappen. We moeten leren om vacaturen anders te formuleren en potentiële profielen meer kansen te bieden. Maar dat is vaak niet evident.”

Femke: “Er zijn uiteraard heel veel verschillende jobs binnen ICT. Voor grotere spelers is het gemakkelijker om aan kruisbestuiving tussen verschillende profielen te doen en medewerkers aan te werven en vervolgens op te leiden.”

Schaalbaarheid en serviceprovider

Op welke manier kan een bedrijf als Proximus een rol spelen in de zoektocht naar een oplossing voor de ICT skill gap?

Danielle: “Bedrijven die moeilijk een specifieke expertise vinden, verleggen het probleem door een beroep te doen op een dienstenleverancier als Proximus. Schaalbaarheid speelt uiteraard mee in de concurrentie tussen bedrijven. Een serviceprovider geeft een ICT’er mogelijk een interessanter aanbod, omdat je zo makkelijker op verschillende projecten of bij verschillende bedrijven kan werken.”

Danielle Jacobs, CEO van Beltug

Femke: “Die schaalbaarheid is een belangrijke factor. Ook wij ondervinden soms moeilijkheden om ICT-profielen te vinden die onmiddellijk inzetbaar zijn, maar we hebben wel meer mogelijkheden om te investeren in training en opleiding. Zo maken we onze medewerkers sneller relevant voor onze klanten, en kunnen we sneller schalen wanneer we specifieke profielen nodig hebben voor een bepaalde nood. Daarnaast hebben we ook de mogelijkheid om meer carrièremogelijkheden en afwisseling aan te bieden.”

Leren omgaan met AI

Welke vacature die vandaag nog niet bestaat, zal openstaan in 2030?

Danielle: “De evoluties volgen elkaar te snel op om daar een antwoord op te kunnen geven. ICT zal in de toekomst verweven zijn in elke functie. Een job waarvoor je geen enkele notie van ICT, digitale processen of user interfacing nodig hebt, zal je bijna niet meer vinden. AI, security en privacy duiken overal op. Net zoals kinderen die leren omgaan met sociale media, moeten bedrijven nu leren omgaan met AI: wat is betrouwbaar en wat niet? Het belang van awareness zal alleen maar toenemen.”

Femke: “Wanneer AI ook cyberaanvallen helpt aansturen, zullen er volgens mij extreme vaardigheden nodig zijn om daarmee om te gaan. En wie repetitieve taken vervangt door AI, zal nog beter gewapend moeten zijn om de bekomen resultaten correct te interpreteren. Tegelijk zullen we op een nieuwe manier moeten leren samenwerken om kennis te delen.”