Het Brusselse jazztrio Schroothoop schenkt afval een nieuw, muzikaal leven

Multi-instrumentalist Rik Staelens, percussioniste Margo Maex en bassist-klarinetist Timo Vantyghem leerden elkaar kennen bij de fanfare La Clinik Du Dr. Poembak. Een doldwaze muzikale bende van allemaal aangespoelde Brusselaars die zichzelf vooral niet te serieus nemen. Onder impuls van Staelens, als vijftiger de nestor van de bende, besloten de voornoemde drie in 2019 een apart project te starten: Schroothoop.

Een meer treffende bandnaam kan je niet bedenken. Staelens had al een reputatie als saxofonist en recyclagekunstenaar, met gevonden materiaal -velen zouden het ‘afval’ noemen- ontwerpt hij zijn eigen muziekinstrumenten. Ook als begeleider van muziekworkshops voor jongeren bij JES Stadslabo verzamelde hij de nodige ervaring met het nabootsen van instrumenten met materialen die gewoonlijk op de vuilnisbelt belanden. “Ik heb het altijd een uitdaging gevonden om uit te vissen hoe je met eenvoudige materialen ook complexere blaasinstrumenten of bijvoorbeeld een contrabas kan fabriceren”, aldus Staelens in een interview met Bruzz.

Junk jazz

Al snel wist Rik zijn jongere fanfarekompanen Margo en Timo te besmetten met zijn passie voor bricolage. “Sindsdien speur ik haast maniakaal de Brusselse straten af naar objecten waar ik op kan kloppen,” erkent Maex in hetzelfde interview met Bruzz. “Mijn snaredrum is een oude bakvorm met het deksel van een conservenblik op geplakt.”

Om toch wat meer optredens te versieren besloot het trio een plaat op te nemen. Dat vergemakkelijkt het ‘in de markt zetten’ van je artistiek project enigszins, zo wisten Margo en Timo. Dat voornemen resulteerde drie jaar geleden in de EP ‘Klein Gevaarlijk Afval’ en nu in het eerste volledige album ‘Macadam’.

Waar het eerste nog een kleine, onafhankelijke release was bij het Brusselse Rebel Up-label, is ‘Macadam’ nu uitgebracht bij het hippe Gentse label Sdban Records. Zie ook Dishwasher!, Compro Oro, Adja, De Beren Gieren, Stuff of TaxiWars. Gemixed en geproducet door Dijf Sanders en tot stand gekomen tijdens een residentie in De Vooruit. Het toont hoe snel het gaat voor Schroothoop, dat zelfs een eigen niche wist te creëren: junk jazz.

Reis rond de wereld

Het bijzondere aan deze instrumentale band is dat ze ondanks hun authentieke, hoogst eigenzinnige instrumentarium toch herkenbaar en toegankelijk klinkt. Luister maar eens naar nummers als ‘Cheval Orange’, ‘Tanz der Quallen’ of ‘Cascarai’. Aanstekelijke grooves of catchy melodietjes voeren je zo mee op wereldreis.

Want dat is een beluistering van Schroothoop evenzeer: een mix van stijlen en invloeden. Berberse gitaren, Balkanbeats, oosterse klanken, Arabische geluiden, Turkse psychedelica, Afrikaanse ritmes,… het zit er allemaal in. De invloed van het leven in Brussel, legt Rik Staelens uit. Wanneer hij de ramen van zijn woonst in Laken openzet, hoort hij letterlijk al die klanken zijn woonkamer binnenwaaien.

“Het grote voordeel van zelf een instrument in elkaar steken, is dat wat je bouwt niet in de winkel te vinden is. Je kan je creativiteit echt de vrije loop laten”, zegt Staelens. Als er één regel bestaat bij Schroothoop dan is het wel dat er geen regels zijn. Hoe dat klinkt, hoor je op ‘Macadam’. Hoe dat live klinkt kan je de komende maanden ontdekken op 17 mei in De Centrale (Gent), op 27 mei tijdens Brussels Jazz Weekend of op 23 juni op La Nature (Luik).

‘Macadam’ van Schroothoop is sinds 7 april uit bij Sdban Records.