‘Minority Report’ luidde 20 jaar geleden al de alarmbel over technologie

De film toont hoe een Amerikaanse politiebrigade in het jaar 2054 criminaliteit bestrijdt voordat de misdaden daadwerkelijk plaatsgrijpen. Ze beroepen zich daarvoor op de visioenen van genetisch aangepaste zieners, 'PreCogs' genaamd, die kunnen voorspellen of en wanneer iemand een misdaad zal plegen. Vervolgens arresteert het PreCrimeteam de verdachten op tijd, waardoor criminaliteit voorkomen wordt.

Na de dood van zijn zoontje besluit PreCrime-topman John Anderton (Tom Cruise) het systeem op punt te stellen. Maar dan sturen de PreCogs het beeld door van een welbekende: hemzelf. Anderton vlucht en er ontstaat een klopjacht. Hij ontdekt dat één Precog af en toe een ander toekomstbeeld ziet dan de anderen, een zogeheten “minderheidsrapport”.

Gearresteerd worden voor een toekomstige misdaad: het lijkt vergezocht, maar de filosofie achter de film is dat niet. ‘Minority Report’ voorspelde hoe meer gemak het opofferen van persoonlijke vrijheid zou betekenen in de toekomst. Het opsporingssysteem is het meest akelige deel van een toekomstige politiestaat, waarin privacy een onbetaalbare luxe is.

Anno 2022 is onze persoonlijke privacy veel meer dan toen de film uitkwam (in 2002) in het gedrang gekomen, onder invloed van internet en sociale media. De onderliggende boodschap van ‘Minority Report’ is min of meer bewaarheid geworden.

In een tijd waarin onze persoonlijke informatie op het internet massaal wordt verkocht aan commerciële bedrijven in ruil voor onze ‘vrijheid’ op sociale media, lijkt ‘Minority Report’ een met pathos overgoten voorafspiegeling van die trend. 

Spielberg vroeg aan deskundigen om zich het leven over vijf decennia voor te stellen, en die voorzagen bijna allemaal hoe de vooruitgang in gemak gepaard zou gaan met verraderlijke inperkingen van de persoonlijke vrijheid. In de twee decennia die sindsdien zijn verstreken, is ‘Minority Report’ alleen maar accurater geworden in zijn voorspellingen van autoritaire technologie.

Elk beetje Spielbergiaans plezier in ‘Minority Report’ is doordrongen van een onuitgesproken dreiging. Bijvoorbeeld: Lexus ontwierp de auto’s in de film. Het gestroomlijnde ontwerp is aantrekkelijk, maar de auto is ook een zelfrijdende capsule die de gebruiker geen echte controle biedt. Herkenbaar?

Andertons proces van 'scrubbing the image', waarbij hij de visioenen van de PreCogs bestudeert om naar aanwijzingen te zoeken, lijkt griezelig veel op onze alomtegenwoordige touchscreentechnologie. Met handbewegingen kan hij het digitale beeld dat geprojecteerd wordt wijzigen. Het manipuleren van augmented reality-omgevingen wordt steeds gebruikelijker. Veel politieafdelingen in de VS gebruiken VR voor trainingsdoeleinden, waarbij ze verschillende hypothetische scenario's voor hun agenten creëren en onderzoeken.

Bij het binnengaan van winkels verschijnen etherische hologrammen die Andertons eerdere aankopen opnoemen en nieuwe producten aanbevelen. Spielberg zei hierover: "Het internet houdt ons nu in de gaten. Als ze willen, kunnen ze zien welke sites je bezoekt... Het enge is dat we ons recht op privacy zullen verliezen. Er zal een advertentie in de lucht om ons heen verschijnen, die rechtstreeks tegen ons praat."

Oké, tot dusver zweven de internetadvertenties nog niet in de lucht, maar we zijn allemaal wel eens ‘achtervolgd’ op het internet door advertenties voor een product dat we kort daarvoor gegoogeld hadden. Pop-ups, cookies en geautomatiseerde zoekadvertenties maken micromarketing in de digitale wereld mogelijk.

Het massaal verzamelen van gegevens van burgers is een publiek geheim dat jarenlang werd ontkend maar onder meer door de onthullingen van klokkenluider Edward Snowden aan het licht kwam. In de film verzamelen de PreCogs die gegevens. De facto fungeren zij als databanken voor een totalitair regime. Hun bestaan bewijst dat data van het grootste belang zijn en dat er morele grenzen overschreden worden om die data te bemachtigen.

‘Minority Report’ is beschikbaar in de Proximus VOD-catalogus. Naar de Proximus VOD-catalogus? Druk op de ‘On Demand’- of ‘Shop’-knop van je afstandsbediening, of ga rechtstreeks naar de VOD-catalogus online.