Sterallures: Renée Richards, de eerste trans vrouw die op de US Open mocht aantreden

“In 1976 was ik een van de beroemdste mensen ter wereld. De paparazzi zaten 24 uur per dag in mijn spoor op zoek naar de beste foto’s. Vaak waren dat ook beelden die mij niet goed uitkwamen. De reguliere pers, Time, Newsweek en Sports Illustrated, deden het veel beter. Voor hen was ik een internationaal fenomeen”, vertelt Raskind op Eurosport. 

Raskin was razend populair, en erkent dat ook met verve. “Op een dag, op het hoogtepunt van mijn bekendheid, verbleef ik in Uruguay. ik liep op het strand in Carrasco en had net het centrum van Montevideo verlaten. Ik genoot van het zalige gevoel van anonimiteit toen ik in een kleine kiosk werd aangesproken door een man. Die wees een foto van me op de omslag van een tijdschrift aan. Hij vroeg me om een handtekening en dat gaf ik hem met plezier, maar dat vat wel mijn leven op dat moment samen. Ik was toen een fenomeen en werd tot in de kleinste dorpjes herkend”, gaat Raskind verder.

Het verhaal begint in La Jolla, een wijk in San Diego. Het tennistornooi ‘La Jolla Championships Tennis’ is niet groot, maar in het dorpje zelf en net daarbuiten had men hoge verwachtingen van wie daar aan de start kwam. Jaarlijks kwamen immers de beste amateurspelers van het land naar La Jolla. Dat is ook zo voor Renée Clark, een 31-jarige jongedame. In Newport Beach in Californië kent iedereen haar als dokter Richards, een gerespecteerde oogarts. Maar daarnaast is ze ook erg goed in tennis. Bij de amateurs wint ze het ene toernooi na het andere en dus schreef ze zich ook in voor La Jolla. 

Tezelfdertijd is ook Dick Carlson in de buurt. Hij is reporter voor KFMB-TV, de populaire lokale zender van CBS. Terwijl tennis hem niet interesseert, tipt een buurman hem toch op een ongelofelijke primeur. De buurman is er namelijk van overtuigd dat de grote, zeer mannelijke en sterke tennisspeelster op het toernooi eigenlijk een man is. Hij geeft aan dat hij een onderzoek deed en achterhaalde dat de speelster eigenlijk een man is. Volgens hem kwam Renée Richards net in Newport wonen en gaat het eigenlijk om Richard Raskind, een voormalige toptennisser. Er waren al langer geruchten dat een voormalige arts en tennisser van geslacht was veranderd, maar niemand wist dat zeker.

De journalist doet nadien zelf een klein onderzoek en achterhaalt al snel dat Renée Clark, Renée Richards en Richard Raskin eigenlijk een en dezelfde persoon zijn. Die persoon is geen 31 maar 41 jaar. Tezelfdertijd wint Renée alle wedstrijden van La Jolla, maar alle supporters bekeken haar prestaties met argwaan. De geruchten worden steeds luider, maar worden nog niet officieel bevestigd. Renée is opgelucht dat ze het winnaarsinterview overleefde zonder moeilijke vragen te moeten beantwoorden. Later vertelde ze dat ze toen besliste om nooit nog in de openbaarheid een toernooi te spelen, om extra vermoedens te vermijden. Althans dat dacht ze. Nog geen minuten later, ging de telefoon. 

Dick Carlson belde de dame op en vraagt zich af waarom Renée zich inschreef onder de naam Clark. “Renée moest toegeven dat het om haar meisjesnaam gaat.” Bijgevolg richte Carlson zich tot de tennisspeler met de simpele vraag: “Mevrouw Richards, zegt de naam Richard Raskind u iets?” Renée beantwoordt de vraag niet en hangt meteen in paniek op. Ze is ontmaskerd.

De journalist brengt de dag nadien verslag uit van het tennistoernooi. Na de wedstrijdverslaggeving brengt hij ook het verhaal van Renée en Richard in de openbaarheid. “Renée Richards, 31, is eigenlijk dokter Richard H. Raskind, 41. Hij werkte tot zes maanden geleden als oogarts in New York voordat hij naar Californië verhuisde”, klinkt het. Zijn nieuws doet de geruchtenmolen op volle toeren draaien en al snel erkennen supporters dat de winnares van La Jolla inderdaad was vermomd als vrouw. Toen dacht men nog dat het niet om een transgender ging, maar gewoon om een verklede man. Er heerste toen nog een extreem taboe over transgenders, maar daar wilde Renée een einde aan maken. 

Net na de publicatie van het bijzondere nieuws besloot Renée haar eigen verhaal te vertellen in een persconferentie. Ze vertelde dat ze nu als een vrouw door het leven gaat en daarom alles achter heeft gelaten. Ze verhuisde 4.500 kilometer verderop, ziet haar kinderen amper en wil een nieuw, anoniem leven leiden. “Maar alles ontploft hier in mijn gezicht in La Jolla”, klonk het.

Op zijn veertigste onderging Richard een operatie om voorgoed als Renée Richards door het leven te gaan. Een jaar later staat Renée al in het middelpunt van de belangstelling, want mag een man deelnemen aan een vrouwentoernooi? Renée wilde professioneel tennisser blijven, maar haar strijd om aan de slag te mogen op profwedstrijden zou lang en lastig worden. De tennisbond vraagt namelijk een vrouwelijkheidstest als bewijs voor de vrouwelijkheid van Richard. Zonder dat bewijs, mag ze niet op toernooien aan de slag.

Een week voor de US Open in 1976 wordt de droom van Renée toch werkelijkheid. Manager van het Tennis Week Open, Gene Scott, was een vriend van Richards. Hij beslist om haar toe te laten, tot grote verbazing van veel concurrenten. Veel topspeelsters trekken zich terug uit onvrede, onder hen ook Janet Newberry: “De beslissing van Scott om haar te laten spelen was absurd. Wat zou er gebeurd zijn als Renée veel jonger was? Alle jongere mannen zouden een vrouw willen worden om te gaan tennissen!” Er werd hevig geprotesteerd tegen de beslissing en er werden zelfs t-shirts met ‘Go away Renée’ gemaakt. Anderzijds was het toernooi wel razend populair. Door het verhaal van Richards waren nog nooit zoveel fotografen en journalisten aanwezig.

Toch mag Richards niet op de US Open aantreden. Het toernooi begint zonder haar, net als de volgende toernooien. Dan begint de nieuwe strijd van Richards: de strijd om het startrecht. “Ik ben niet 100% speelster, ik heb ook nog een andere job. Maar dit is een kwestie van mensenrechten. Iemand met een andere levensstijl heeft ook rechten. In de ogen van de wet ben ik een vrouw, ik zou aan de start moeten kunnen verschijnen!” Ze stapt naar het Hooggerechtshof en wil haar verhaal verdedigen. Ook andere topspelers beginnen haar te steunen en langzaam aan beginnen ook veel andere tennisliefhebbers haar verhaal te geloven.

Op 17 augustus 1977, slechts enkele dagen voor de start van de US Open, oordeelde het Hooggerechtshof in het voordeel van Renée Richards. Niets of niemand zal haar kunnen weerhouden om tennis, op welk niveau dan ook, tegen vrouwen te spelen. Voor het eerst in de geschiedenis van het tennis zal een man die meedeed aan een Grand Slam-toernooi, zeventien jaar later, als vrouw meedoen. Ondanks haar morele winst, verliest ze de individuele competitie. In de eerste ronde treft ze de winnares van Wimledon, Virginia Wade. Die gaf aan dat ze zich niet op haar gemak voelde: “Ik wilde niet protesteren. De beste manier om ermee om te gaan, was door haar te verslaan.” In 6-1 en 6-4 werd Richards meteen uitgeschakeld, maar in het dubbelspel bereikte ze met Betty-Ann Stuart de finale.  

Na haar geslachtsoperatie wint Richards nog twee titels in het WTA-circuit. Op 44-jarige leeftijd bereikt ze de twintigste plaats in de wereldrangschikking na haar grootste prestatie. Daar won ze de finale van het toernooi in Seattle tegen Wendy Turnbull, toen 5e van de wereld. In de finale moest Renée wel het onderspit delven tegen Chris Evert. In 1983 hing ze haar racket aan de haak. Toch zei ze het professionele tennis nog geen vaarwel, want Richards was nog lang aan de slag als coach van Martina Navratilova. De trans vrouw stond mee aan de basis van de twee Wimbledon-titels van Navratilova. De 85-jarige Richards woont nu net buiten New York en kijkt terug op een bijzondere levensloop. Ze werd nooit echt gelukkig. “Ik had graag een gelukkige man of gelukkige vrouw geweest. Ik was liever een man geweest dan een onvolmaakte vrouw, maar ik heb nooit spijt gehad van mijn keuzes.”

Genoten van dit bijzondere verhaal? Lees dan hier meer over het bizarre verhaal van Michel Pollentier en zijn peertje.