‘Close Encounters of the Third Kind’: nog altijd een vernieuwer binnen het sf-genre

Films | In 1977, twee jaar na ‘Jaws’, draaide Steven Spielberg ‘Close Encounters of the Third Kind’, zijn eerste sciencefictionfilm. Ook al is Spielbergs genrefilm helemaal geen mijlpaal zoals Stanley Kubricks ‘2001: A Space Odyssey’, toch blijf zijn saga nog steeds een referentie voor heel wat films over aliens, zoals de Netflixserie 'Stranger Things', iets wat bijvoorbeeld niet alleen te danken is aan de begeesterende soundtrack van John Williams

Door Proximus

Gepubliceerd op 24.07.21

2min

Vreemd gedrag

In ‘Close Encounters of the Third Kind’, dat zondagavond op VTM 4 wordt uitgezonden, volgt Spielberg een drietal personages die op een of andere manier met UFO’s en buitenaardse ruimtereizigers in aanraking komen. Centraal staat Roy Neary (Richard Dreyfuss), een elektromonteur uit Indiana die naar eigen zeggen een konvooi UFO’s heeft gezien, een fenomeen dat ook door een alleenstaande moeder (Melinda Dillon) en haar zoontje is gezien. Wanneer Neary niemand kan overtuigen van wat hij heeft gezien, begint zijn vreemd gedrag zijn familie zorgen te baren. Maar gelukkig is er ook nog Claude Lacombe (rol van de Franse topregisseur François Truffaut), een Franse wetenschapper die met de hulp van een synthesizermelodie met de aliens probeert te communiceren.

Aliens zijn geen slechteriken

Van ‘Alien’ en ‘District 9’ tot ‘A Quite Place 2’: als deze sciencefictionfilms over aliens of buitenaardse creaturen iets met elkaar gemeen hebben, is het dat er meestal met veel paranoia en angst naar hen gekeken wordt en dat ze gewoonlijk voorgesteld worden als boosaardige wezens. Dat cliché zet Spielberg in ‘Close Encounters of the Third Kind’ helemaal op zijn kop. De buitenaardse wezen zijn helemaal geen boosdoeners en Spielberg, hij geeft zijn films zelfs een spirituele dimensie mee, vervangt die paranoia juist door obsessie. Iedereen in dit avontuur, op de militairen na, zijn passioneel geobsedeerd door aliens en sturen aan op een vreedzame ontmoeting. Het is iets wat je bijvoorbeeld ook terugvindt in de recente sciencefictionfilm ‘Arrival’ waarin een linguïst (Amy Adams) de taal van buitenaardse wezens probeert te ontcijferen.

Verwondering

Spielbergs ‘Close Encounters of the Third Kind’ is ook op nog een ander gebied een schoolvoorbeeld. Net als bijvoorbeeld in ‘E.T. the Extra-Terrestrial’ zet Spielberg enorm in op verbazing en verwondering. Dat doet hij bijvoorbeeld door de buitenaardse wezens zo lang mogelijk buiten beeld te houden. Maar zodra als er oogcontact is met de aliens ontpopt Spielberg zich als een humanist die zo een topfunctie bij de VN zou kunnen versieren. De aliens zijn symbiotische wezens met een minimaal ego, een kinderlijke nieuwsgierigheid en oneindig vriendelijk en als de wetenschapper Lacombe – het personage is gebaseerd op de Franse ufoloog Jacques Vallée - gebarentaal gebruikt om met de aliens te communiceren besluipt je een glorieus gevoel van optimisme en het vooruitzicht dat als we niet alleen zijn in de kosmos, dat we dan ook op een intelligente, vreedzame manier contact met elkaar kunnen hebben.

Baanbrekende speciale effecten

Uiteraard zijn er ook nog de imponerende speciale effecten van Douglas Trumbull, niet toevallig de man die ook verantwoordelijk was voor de speciale effecten van ‘2001: A Space Odyssey’. Ook George Lucas’ ‘Star Wars’ kwam dat jaar in de bioscopen uit, en net als die blockbuster was ook Spielbergs film baanbrekend op het gebied van de speciale effecten. Ook Spielberg en Trumbull verlegden bijvoorbeeld de technologische grenzen op het gebied van het werken met miniaturen, motion control, het digitaal vastleggen van camerabewegingen (gebruikt bijvoorbeeld bij het vastleggen van de vlucht van ruimteschepen) en compositing en veertig jaar is de impact daarvan nog steeds voelbaar.

Bekijk ‘Close Encounters of the Third Kind’ op zondag 25 juli om 20u30 op VTM 4 of waar je ook bent via Pickx.be of de Proximus Pickx-app. Via TV Replay bekijk je het programma tot 36 uur later en via de site of de app tot 7 dagen later wanneer jij wil!