Van Les Paul tot Super Strat, de gitaarmodellen die de rockgeschiedenis bepaalden

Muziek | Oogverblindend mooi of heerlijk beschadigd en gebruikt, zoetgevooisd en zacht besnaard of gemaakt om je helemaal van je sokken te blazen: gitaren zijn er in alle soorten en maten. Maar enkele elektrische gitaarmodellen zijn zo bekend en populair geworden dat ze bepalend waren voor de muziekgeschiedenis. Een beknopte gids doorheen enkele gitaren die elke liefhebber zou moeten kennen.

Door Pickx

Gepubliceerd op 11.01.21

3min

Les Paul

Jazzgitarist Les Paul is de man die gewoonlijk genoemd wordt als de uitvinder van de solid body elektrische gitaar. Hij experimenteerde met stukken treinspoor en een blok hout waar hij een in twee gezaagde akoestische gitaar tegen zette, maar wanneer hij met zijn ideeën aanklopte bij gitaarbouwer Gibson, hadden die aanvankelijk geen interesse. Pas toen Leo Fender, de grote concurrent van Gibson, met een eerste elektrische gitaar op de markt kwam, besloten ze de ideeën van Les Paul te omarmen. Hun eerste model uit 1952 werd dan ook naar hem vernoemd.

De Gibson Les Paul is intussen een van de meest herkenbare rockgitaren, en is te zien in de handen van talloze artiesten. Neil Young noemde de zijne ‘Old Black’, Jimmy Page van Led Zeppelin speelt liefst op een Les Paul, net als Slash van Guns N’ Roses, Pete Townshend van The Who en ga zo maar verder.

Telecaster

Zoals daarnet vermeld, was gitaarbouwer Leo Fender in 1948 de eerste die met een solid body-gitaar op de markt kwam. Het allereerste model staat met reden gekend als dé oergitaar, zonder tierlantijntjes, zonder afgeronde bovenkant, zonder veel knopjes en snufjes. Een blok hout met zes snaren is het, maar het klinkt en speelt oh zo goed.

Het mag dus niet verbazen dat de Telecaster nog steeds een erg geliefd model is. Doorheen de jaren kwamen er nieuwere versies uit met meer snufjes, maar toch blijven heel wat gitaristen teruggrijpen naar die eenvoud van weleer. Je vindt de gitaar in handen als die van Bruce Springsteen, Keith Richards (die de zijne de bijnaam ‘Micawber’ gaf), Jeff Buckley of Jeff Beck.

Stratocaster

De Stratocaster werd aanvankelijk ontwikkeld als een verbeterde versie van die ruwe, boerse Telecaster. De ‘Strat’ is eleganter, heeft afgeronde kanten voor meer speelcomfort, een derde pickup voor meer veelzijdigheid, een ingebouwde tremolo … Gitaristen zetten hun Telecasters nog niet bij het grof huisvuil, maar de ‘Strat’ vond na 1954 een geheel eigen identiteit en een eigen publiek.

De Stratocaster is misschien wel het eerste model waar de meesten aan denken wanneer het over elektrische gitaren gaat. Beginnende gitaristen krijgen vaak een goedkope kopie in hun handen en daarom wordt de Strat soms onterecht als beginnersgitaar beschouwd. Maak je geen illusies: een degelijke Stratocaster is een onweerstaanbaar goed instrument. Vraag dat maar aan Eric Clapton, Stevie Ray Vaughan, Mark Knopfler van Dire Straits of de meester Jimi Hendrix, die er op onnavolgbare wijze eentje in brand stak op het Monterey Pop Festival in 1967.

SG

In het begin van de Jaren 60 begon de populariteit van Les Paul af te nemen, zowel van de gitarist als het gitaarmodel. Gibson besloot daarom om de gitaar aan te passen, zodat de gitaar lichter werd en zodat de hogere frets makkelijker te bereiken waren. “De snelste nek ter wereld”, noemden ze het nieuwe model. Les Paul was geen fan van de aanpassingen en wilde niet dat de nieuwe gitaar zijn naam droeg, dus noemde Gibson hun uitvinding de SG, ofwel Solid Guitar.

De ietwat gemene look en de mogelijkheid om comfortabel de hoogste noten te bereiken voor scheurende solo’s, maakte de SG enorm populair bij hardrockers. Angus Young van AC/DC is de bekendste liefhebber van de SG, maar bijvoorbeeld ook Tony Iommi van Black Sabbath speelde er altijd op. Jimmy Page had een iconische SG met een dubbele nek en Robby Krieger van The Doors speelde er ook op in de jaren 60.

ES-335

Elektrische gitaren worden gewoonlijk in de categorieën solid body en hollow body. Solids, zoals een Strat, Tele of Les Paul klinken doorgaans harder. De hollows zijn in principe zachter en ronder klinkende jazzgitaren, akoestische gitaren waar een pickup op geplaatst is. In 1958 kwam de eerste tussenvorm op de markt, de ES-335 van Gibson, een semi-hollowbodygitaar.

Dat maakte de gitaar hard en stevig wanneer het nodig was, maar ook rond en zacht voor wie dat geluid najoeg. De gitaar werd dan ook het uitverkoren instrument voor diverse gitaristen zoals Chuck Berry, B.B. King, Noel Gallagher van Oasis en Dave Grohl van Foo Fighters. Van deze gitaar bestaan intussen talloze variaties en kopieën, maar die originele ES-335 blijft voor velen de heilige graal.

Super Strats

Halfweg de jaren 80, met de opkomst van heavy metal en andere zwaardere genres, hadden gitaristen instrumenten nodig die bij hun gemenere imago’s pasten. Eddie Van Halen haalde zijn Stratocaster helemaal uit elkaar en verving zowat elk component voor zijn “Frankenstrat”, terwijl Ritchie Blackmore van Deep Purple zijn gitaar ook aanpaste naar zijn specifieke noden. Dat bracht verschillende kleinere gitaarbouwers op ideeën.

Kramer, Jackson, Charvel, Ibanez en Hamer zijn slechts enkele merken die de markt bestormden met de zogenaamde Super Strats: gitaren die qua vorm lijken op een Stratocaster, maar helemaal aangepast zijn aan de noden van een metalgitarist, met zwaardere pickups, betere tremolosystemen en in het geval van de gitaar van Steve Vai zelfs een handvat. Deze gitaren waren helemaal uitgerust om te scheuren en wat de snufjes betreft, kan je zo ver gaan als je zelf wil. Afschuwelijk voor wie van de traditionele Stratocaster houdt, maar ideaal voor Iron Maiden, Bon Jovi, Joe Satriani en John Petrucci.

Wil je meer gitaren? Dan kan je op Pickx.be kijken naar de docureeks 'Guitar Stories', ter gelegenheid van Rock Month.