Seksisme in oude(re) films: hoe de filmwereld over de grens ging

Films | We hebben er lang naar gekeken en ervan gehouden, maar vandaag speelt ons geweten toch op wanneer we films zien die overladen zijn met seksisme. Die films worden tegenwoordig veroordeeld omwille van hun vrouwonvriendelijke uitspraken, scripts of personages. Proximus Pickx bekijkt waar het probleem zich bevindt, aan de hand van enkele sprekende voorbeelden.

Door Proximus

Gepubliceerd op 04.11.20

2min

Van ‘Love actually’ tot ‘Grease’

Populaire films die geliefd en bekeken worden door miljoenen mensen, zijn sociaal geaccepteerd. Maar vaak zijn het ook zij die een seksistische boodschap meedragen. 'Bridget Jones', bijvoorbeeld, verbeeldt een mollige dertiger die zich volop richt op de liefde om toch maar niet als ‘oude vrijster’ te eindigen. Een imago dat ervoor zorgt dat ze bespot wordt door elke man die ze probeert te verleiden.

‘Love Actually’, de kerstfilm bij uitstek, is de afgelopen jaren vaak bekritiseerd voor het afbeelden van liefdesverhalen die enkel en alleen door mannen werden geleid. En ‘Grease’, nog zo’n klassieker die iedereen gezien heeft, is ook niet onschuldig. In eerste instantie heb je de zin “Did she put up a fight?” (heeft ze weerstand geboden?) in het bekende liedje ‘Summer Nights’. Maar de kers op de taart is de laatste scène, waarin Sandy zichzelf helemaal veranderd heeft om goed genoeg te zijn voor Danny. Want zonder uitdagende kleren en sigaret, was ze dat niet. Een einde dat alsmaar meer bekritiseerd wordt.

James Bond

In sommige zeer tendentieuze scènes gaat de geheim agent van een heer die bewondering afdwingt naar een man die... gewoon dwingt. Gedwongen zoenen, voyeurisme, seksistische opmerkingen, domineren, verheerlijking van de verkrachtingscultuur. De oude films van 007 worden als veel seksistischer beschouwd dan de meest recente. Maar het blijft een feit dat mensen die buitensporigheden aanklagen omdat die nu niet meer voor mogelijk gehouden worden. Toen was dat soort seksisme 'maatschappelijk geaccepteerd', terwijl wij vandaag gechoqueerd zijn door Bonds gedragingen.

Sinds de rol van 007 overgenomen werd door Daniel Craig, is er in de films iets meer ruimte voor sterkere vrouwenrollen. Hoewel we in ‘Specter’, net na een vechtscène, Léa Seydoux toch nog horen vragen: “En, wat doen we nu?”.

Reese Witherspoon toont hoe het moet

“En, wat doen we nu?" Die vraag wordt dus in talloze succesvolle films en blockbusters gesteld door vrouwelijke personages. Dat is precies wat actrice Reese Witherspoon, bekend van haar rol als Elle Woods in ‘Legally Blonde’, aan de kaak stelt. Ze hekelt het feit dat de vrouw te vaak als slachtoffer wordt afgebeeld, iemand die geen eigen beslissingen neemt en onderhevig is aan wat het script haar oplegt.

Om haar stelling kracht bij te zetten, creëerde Witherspoon haar eigen productiehuis. Daarmee maakt ze films en series waarin vrouwen wel het middelpunt van het script zijn. Haar hoofdrolspeelsters zijn sterk, volhardend en slim. Voorbeelden daarvan zijn ‘Gone Girl’, ‘Big Little Lies’.

Van slachtoffer tot hoofdpersonage

Vrouwelijke slachtoffers en mannelijke beulen, dat is de rollenverdeling die de meeste horrorfilms aan hun publiek tonen. Dat gaat gepaard met stereotiepe karakters: de vrouw is angstig en wanhopig en vooral onderworpen aan de macht van haar aanvaller. In de afgelopen jaren hebben vrouwen echter een leidende rol opgeëist in vele producties, zoals in de gelijknamige film en serie ‘Revenge’. Stacy Smith, een Amerikaanse onderzoekster, heeft vastgesteld dat horror het enige genre is waarin vrouwen een steeds belangrijkere rol spelen, soms zelfs de hoofdrol en niet het slachtoffer.

Hetzelfde geldt voor Disney, dat de neiging heeft te moderniseren, met meer volleerde en toegewijde vrouwelijke karakters, zoals in ‘Rebel’. De prinses die in ‘Rebel’ de hoofdrol speelt, vecht mee in het toernooi waarin de winnaar haar als bruid krijgt, zodat ze niet hoeft te trouwen met een man die ze van haar noch pluim kent. Dezelfde evolutie gaat op voor andere films, zoals Hermelien in ‘Harry Potter’ en Katniss Everdeen in ‘The Hunger Games’.