Sunset Boulevard: onsterfelijke klassieker is 70 jaar jong

Origineel vertelperspectief
 
Films waarin bitter de gal wordt gespuwd over Hollywood zijn legio. Denk maar aan The Players van Robert Altman, Barton Fink van de Coen-broers, David Lynchs Mulholland Drive, de musicalklassieker Singin’ In The Rain of Quentin Tarantino’s Once Upon a Time in Hollywood om een recent voorbeeld te geven. Maar wat dit scherpe portret van de filmindustrie ook bijzonder maakt is het originele, bizarre vertelperspectief: heel de film wordt verteld vanuit het standpunt van een dode man, een drijvend lijk in een zwembad, iets wat vrij ongewoon was in die tijd. Wilders zin voor het macabere vind je ook terug in de naargeestige openingsscène. Die speelt zich af in het lijkenhuis van Los Angeles waar de lijken elkaar vertellen hoe ze daar zijn beland.

Van ster tot has-been
 
Het grimmige verhaal van dit zwartwitmeesterwerk focust op Norma Desmond (Gloria Swanson), een oudere ster uit de periode van de stille film die haar leven slijt in een vervallen villa in renaissance-stijl aan Sunset Boulevard en die droomt van een comeback. Het is de reden dat ze een relatie is begonnen met Joe Gillis (William Holden), een jonge, opkomende scenarist, maar haar dromen zijn misplaatst. En Wilder geeft dit portret van Hollywood dat zijn eigen verleden aanbidt nog een extra metacachet: de groteske Desmond leeft teruggetrokken in haar kasteel met haar butler Max von Mayerling (Erich von Stroheim), tevens haar vroegere regisseur en echtgenoot.

Briljante cast
 
Sunset Boulevard was goed voor drie Oscars (beste scenario, muziek en art-direction). Zowel Swanson als Holden, Von Stroheim en Nancy Olson (ze speelt een scriptlezer voor Paramount) waren voor een Oscar genomineerd maar niemand uit de cast sleepte een beeldje in de wacht. Gloria Swanson is nochtans grandioos als de flamboyante Desmond. Eingenlijk speelt Swanson een parodie op zichzelf - dat geldt ook voor Von Stroheim. In de periode van de stille film was Swanson een glamourrijke ster en een mode-icoon, dankzij haar rollen in de films van Cecil B. DeMille – hij heeft een cameo, samen met Buster Keaton en Hollywoods machtige ‘roddeltante’ Hedda Hopper. Met Sunset Boulevard maakte ze haar legendarische comeback, ook al kwam haar acteercarrière nadien niet echt meer van de grond. Ook de casting van Erich von Stroheim als de Teutoonse butler die Desmond in haar met luipaardvel bekleedde en met gouden telefoon uitgeruste limousine moet rijden is een geniale castingsinval. Von Stroheim regisseerde Swanson nog in Queen Kelly (van de film zijn in Sunset Boulevard fragmenten te zien) en hij gold als de specialist van subversieve Hollywoodmelodrama’s. William Holden, in de rol van de scenarist die het eigenlijk op het fortuin van Desmond gemunt heeft, was toen betrekkelijk onbekend maar gedurende de jaren vijftig bleef hij populair en in 1953 won hij een Oscar voor zijn vertolking van een cynische sergeant in Stalag 17.

Bijtende dialogen
 
MGM-studiobaas Louis B. Mayer onstak in toorn toen hij de film zag. ‘Schoft, die je bent’, moet hij tegen regisseur Billy Wilder gebriest hebben. ‘Je zou met pek en veren uit Hollywood verjaagd moeten worden.’ Maar op Mayer na reageerde Hollywood, en de rest van de wereld, enthousiast op dit cynisch-aangrijpende portret. Dat succes had Sunset Boulevard, behalve aan de glansrollen en het sublieme camerawerk, ook te danken aan de venijnige dialogen van Wilder en scenarist Charles Brackett. Die replieken zijn ondertussen even beroemd als de film. De beelden van de exotische filmdiva Norma Desmond die in haar villa een begrafenis voor haar chimpansee in een witte lijkkist organiseert, mogen terecht onvergetelijk zijn, dat geldt ook voor haar dialogen, genre “I am big. It's the pictures that got small".