"Daens" brengt kinderarbeid tot in jouw huiskamer

12 juni staat wereldwijd te boek als de Internationale dag tegen kinderarbeid. Op die dag roepen de Verenigde Naties samen met de Internationale Arbeidsorganisatie landen wereldwijd op om het fenomeen van kinderarbeid een halt toe te roepen en in te zetten op volwaardig onderwijs voor alle kinderen.

Wereldwijd worden vandaag de dag nog zo'n 150 miljoen kinderen ingezet op de arbeidsmarkt. In slechte werkomstandigheden in textielfabrieken of in de prostitutie, vast staat dat deze situaties schadelijk zijn voor de gezondheid en het welbevinden van deze jonge telgen. Dit jaar legt de VN de focus op de impact van de coronacrisis op kinderarbeid. De organisatie vreest namelijk dat in de nasleep van een van de grootste crisissen die de wereld ooit heeft gekend, nog meer kinderen te werk zullen worden gesteld en hun arbeidsomstandigheden verder zullen verslechteren.

Kinderarbeid is vandaag de dag vooral een fenomeen dat armere landen uit continenten zoals Afrika en Azië treft, maar aan het eind van de 19de eeuw deed ook België in grote getale een beroep op de arbeid van kinderen. Een verhaal dat treffend geïllustreerd wordt in de Vlaamse kaskraker "Daens", een verfilming van Stijn Coninx gebaseerd op het boek "Pieter Daens" van Louis Paul Boon.

In dit waargebeurde verhaal worden we teruggekatapulteerd naar het einde van de 19de eeuw. Ten tijde van de Tweede industriële revolutie ontslaan de grote textielbazen in de regio rond Aalst in grote getale de duurdere mannen om in hun plaats goedkopere werkkrachten, namelijk vrouwen en kinderen, het harde werk te laten uitvoeren. Priester Daens neemt hun uitbuiting echter ter harte en trekt samen met zijn broer Pieter ten strijde tegen de heersende katholieke partij.

De Christene Volkspartij bewandelt als voorloper van de christendemocratie een soort van middenweg tussen het socialisme en het katholicisme, waardoor Adolf Daens, schitterend vertolkt door Jan Decleir, meermaals in aanvaring komt met de francofone Charles Woeste (Gérard Desarthe). Mede onder impuls van het daensisme neemt België op 13 december 1889 een wet op kinderarbeid aan, maar de kaskraker, die liefst 848.000 bezoekers naar de bioscoopzalen lokte, geldt nog steeds als het voorbeeld bij uitstek over de verwoestende gevolgen van kinderarbeid. Ook wereldwijd viel de prent in de smaak, want "Daens" werd als eerste Belgische film ooit genomineerd voor een Oscar voor beste niet-Engelstalige film. In 2008 besliste Studio 100 om een gesmaakte musicalversie te maken van deze filmklassieker.