Bette Davis: de comeback van een schermlegende

Ruth Elizabeth Davis was als jongedame gefascineerd door het theater en vastberaden om actrice te worden. Na een opvoering van Honoré de Balzacs ‘La Cousine Bette’ te hebben bijgewoond, veranderde ze haar voornaam. Als Bette Davis waagde ze haar kans in verschillende theatergezelschappen. Het begin verliep moeizaam, maar uiteindelijk klom de jonge actrice op van kleine rollen tot haar debuut op Broadway in 1929. Daar werd ze gespot door een talentenjager van Universal Studios.

Bette kreeg een contract bij de studio, maar ook daar liep het niet allemaal op rolletjes. Ze kreeg rollen toebedeeld in ruim twintig films voor ze met de prent ‘Of Human Bondage’ voor het eerst echt geprezen werd door de filmcritici. Veel andere actrices hadden de rol van Mildred in die film geweigerd omdat het personage te onsympathiek was, maar Bette zag dat net als een uitdaging en een manier om te tonen hoe veelzijdig ze was als actrice. De rol was een schot in de roos, maar toch werd ze niet genomineerd voor een Academy Award. Daarop begon The Hollywood Citizen News een campagne om haar alsnog een kans te geven op het beeldje. Voor de eerste en enige keer ooit stond de Academy het publiek toe om ook te stemmen op Davis, ook al was ze officiëel niet genomineerd. Ze won niet, maar kreeg het beeldje een jaar later wel voor haar rol in ‘Dangerous’. Dat zag ze zelf als een late erkenning voor haar werk in ‘Of Human Bondage’.

Bette Davis was helemaal gelanceerd en reed de ene succesrol na de andere aan elkaar. Daarbij deinsde ze er nooit voor terug om onsympathieke personages op een genuanceerde manier neer te zetten. Toch lag ze meermaals overhoop met de filmstudio die haar leven te veel wilde controleren. Dat leidde zelfs tot een rechtszaak, die ze verloor, maar waarmee ze wel de weg baande voor andere actrices die zich vrij wilden vechten.

Op het hoogtepunt van haar carrière was Bette Davis zo belangrijk voor filmstudio Warner Brothers dat ze de onofficiële “Vierde Warner Brother” werd genoemd. Ze werd in 1941 de eerste vrouwelijke president van de Academy, maar was er iets te mondig naar de mening van haar mannelijke collega’s en trad af omdat niemand naar haar luisterde. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, zette ze zich onvermoeibaar in om geld in te zamelen voor de troepen en thuisgekomen soldaten te vermaken met The Hollywood Canteen, een plaats waar ze ge-entertaind werden door de grootste sterren van Hollywood.

Maar het kon niet allemaal goed blijven gaan. Davis kreeg de reputatie dat ze nogal moeilijk kon zijn om mee te werken op een filmset. Zeker bij het filmen van ‘Mr. Skeffington’ in 1944 kreeg ze die stempel. In werkelijkheid was ze in de rouw omdat haar man, Arthur Farnsworth, net overleden was. Toch werd ze overhaald – lees: gedwongen – om door te gaan met filmen. “Op dat moment werd ik liever boos dan verdrietig”, zei ze later over haar “moeilijke” gedrag op de set.

Jammer genoeg raakte ze in de komende jaren moeilijk nog van die reputatie af en dat resulteerde ook in een daling in populariteit bij het grote publiek. Ze kreeg rollen in slecht onthaalde films, al werd haar acteerwerk steevast geprezen. Ze hertrouwde en kreeg een dochter, waarop ze zich met volle overgave op het moederschap wilde storten. Ze vroeg en kreeg een ontbinding van haar contract bij Warner Brothers.

Maar het liep ten huize Davis ook niet op rolletjes. Met haar nieuwe man William Grant Sherry, die jaloers was op haar succes, had ze vaak ruzie. Uiteindelijk raakten ze van elkaar vervreemd. Het was enkele jaren geleden dat Davis nog geacteerd had – deels omdat ze zich op het moederschap concentreerde en deels omdat ze gewoon geen rollen aangeboden kreeg – maar dan kwam ‘All About Eve’ op haar pad.

Davis werd maar op het laatste nippertje gecast in de rol van Eve. Regisseur Joseph L. Mankiewicz gaf de rol eerst aan Claudette Colbert, maar die brak haar rug tijdens de opnames van een andere film. Verschillende actrices werden overwogen, waaronder Joan Crawford, met wie Davis later een lange vete zou hebben. Producent Darryl Zanuck wilde niet met Davis werken omdat haar carrière in het slop zat, maar Mankiewicz wist hem te overtuigen. Davis kreeg de rol aangeboden en speelde de rol met verve. Ze herstelde zelfs haar reputatie op die filmset. 14 oscarnominaties later (de film won er uiteindelijk 6) was de carrière van Davis weer de oude. De film wordt tegenwoordig nog altijd gezien als een van haar beste acteerprestaties, en een van de best geacteerde films aller tijden. “De parallellen tussen het personage en de actrice zitten er waarschijnlijk voor iets tussen”, zei Anne Baxter over haar tegenspeelster Davis, met wie ze een langdurige vriendschap sloot.

De rest van de carrière van Davis kende nog enkele ups en downs, maar haar status als onsterfelijke filmster was intussen wel in steen gebeiteld. Davis liet niet met zich sollen door de grote filmbonzen van Hollywood en werd daardoor uitgespuwd, maar wist zich door rauw talent weer naar de top te boksen. Zo baande ze de weg voor de filmsterren die na haar kwamen.