Sterallures: de vergeten doodsmak van F1-piloot Roland Ratzenberger

Roland Ratzenberger en Ayrton Senna hadden niets gemeen, behalve dan dat ze even oud waren, allebei geboren in 1960. Voor de getalenteerde Braziliaan leek alles vanzelf te gaan, the sky was the limit. Op zijn 33^ste had Senna 3 wereldtitels en 41 GP’s gewonnen, voor Ratzenberger begon het feest dan pas. De Oostenrijker was van een bescheiden komaf en zijn ouders liepen helemaal niet hoog op met de passie voor snelle wagens van zoonlief. Die kocht op zijn zestiende zijn eerste kart, helemaal betaald uit eigen zak. Hij ging automechaniek studeren en probeerde zich op alle mogelijke manieren een profcarrière in de autosport bijeen te racen. Eerst in de Formule Ford, de Britse Formule 3, de GT, diverse Japanse series zoals de Formule 3000 en zelfs een deelname een de 24 Uren van Le Mans.

Het was uiteindelijk een vijfde plaats in Le Mans dat hem in 1993 op de radar bracht van de Formule 1. Ratzenberger had in al die jaren een behoorlijke som aan sponsorgeld verzameld en kon zo een zitje bij de eliteklasse in de autosport versieren. Een contractje van vijf races bij het bescheiden team van Simtek Ford. Een kleine en nieuwe constructeur die het met niet eens de helft van het budget van het op dat moment toonaangevende Williams-Renault moest zien te rooien. De auto’s van Simtek Ford waren op zijn zachtst gezegd niet van de beste kwaliteit en de piloten mochten al blij zijn als ze zich konden kwalificeren voor een GP. Maar ze reden wel met MTV als sponsor op de wagen. Dat dan weer wel.

Ideale ploeggenoot

David Brabham, zoon van de legendarische F1-piloot Jack Brabham, was toen de andere piloot in dienst bij Simtek. Hij was in de nopjes met de komst van Ratzenberger als nieuwe collega, zo vertelde hij later: “Er was hem nooit iets cadeau gedaan, Roland heeft alles zelf moeten forceren. Ik vond hem de ideale rijder voor Simtek. Hij verkeerde fysiek in topconditie, presenteerde goed en liep altijd met een brede glimlach rond. Er zat geen greintje slechtheid in hem. Hij was charmant en grappig, iedereen hield van hem.”

De droom van Ratzenberger zou uiteindelijk van heel korte duur blijken. Na een mislukt debuut in de GP van Brazilië, waar hij niet door de kwalificaties geraakte, mocht hij eindelijk meerijden in de F1 tijdens de GP van Japan in Okoyama. Hij eindigde op een mooie elfde plek. Het zou achteraf zijn hoogtepunt blijken. In het weekend van 30 april en 1 mei stond de GP van Italië geprogrammeerd, op het legendarische circuit van Imola. Een horrorweekend in de geschiedenis van de autosport.

Foute keuze

Het begon al in de vrije oefenritten op vrijdag 29 april, waar Rubens Barrichello met de schrik vrijkwam na een zware crash. Zijn auto lag in stukken uiteen, maar zelf bleef hij ongedeerd, na een nachtje observatie in het ziekenhuis mocht hij weer naar huis. Het zou echter de voorbode zijn van meer ongeluk. Op zaterdag 30 april, amper 20 minuten ver in de kwalificaties, ging het helemaal mis: Roland Ratzenberger, vol vertrouwen na zijn bemoedigende prestatie in Japan, zag een voorvleugel afbreken bij het insturen van de Curva Villeneuve, net na het snelste stuk van het circuit. Met een snelheid van 314 km/u boorde de Simtek zich frontaal in de vangrails. Iedereen zag hoe de bolide helemaal bijeen plooide en nadien tergend traag verder over de baande spinde, het hoofd van Ratzenberger ondertussen heen en weer slingerend. Maar wanneer de wagen tot stilstand kwam, bleek het hoofd van de Oostenrijker onheilspellend naar beneden te hangen. Hij werd nog naar het ziekenhuis afgevoerd, maar een schedelfractuur en een interne bloeding bleken fataal.

Zoals steeds in de competitieve topsport moest de show verdergaan. Ayrton Senna, erg aangeslagen door het ongeluk van Ratzenberger en voordien ook van landgenoot Barrichello, twijfelde om te starten. De Braziliaanse F1-god deed het toch, uit plichtsbesef, en nam als hommage aan Ratzenberger een Oostenrijkse vlag mee in zijn wagen. Een foute keuze, want tijdens de GP van Imola, op 1 mei 1994, sloeg het noodlot andermaal toe: een tweede fataal ongeluk op datzelfde circuit maakte een einde aan het leven van Ayrton Senna.

Het dompelde de sportwereld in rouw en zou voor eeuwig de naam van Senna verbinden aan Imola. Dat er een dag voordien een andere F1-collega hem voorging, werd zo helemaal naar de achtergrond geduwd. Toch verdient ook Ratzenberger zijn stukje van de geschiedenis. Iets wat toenmalige F1-baas Max Mosley meteen besefte: hij ging naar de begrafenis in Salzburg in plaats naar die massaal bijgewoonde en rechtstreeks uitgezonden begrafenis in Sao Paulo. Op de grafsteen van Roland Ratzenberger kwam te staan: ‘Er lebte für seinen Traum’ (Hij leefde voor zijn droom).

Fan van deze reeks? Lees dan ook onze vorige episode over NBA-talent Len Bias, dat in de jaren 80 ten onder ging aan drugs.