AB-directeur Tom Bonte over docu ‘AB: Back To Live’: “We voelden ons als een fenix die uit zijn as herrijst”

5 september 2021, dat zou D-day worden. De dag van de bevrijding voor alle organisaties en mensen met een hart voor muziek. Ook zo in de Ancienne Belgique, waar ze na anderhalf jaar van lockdown popelden om weer concerten te kunnen aanbieden. Dat was al zeker het geval voor Tom Bonte, die in volle coronapandemie aangesteld werd als de nieuwe algemeen directeur van ’s lands meest prestigieuze concerttempel. Sinds hij daar in juni 2020 de teugels in handen nam, was het wachten tot die 5^de september van dit jaar om eindelijk weer die Brusselse concertvloer te voelen vibreren van plezier. Dat laatste mag je zelfs letterlijk nemen, vertelt Bonte ons in een exclusief interview.

Tom Bonte: “Er zijn natuurlijk veel bedrijven en organisaties die dicht moesten voor een lange tijd, maar bij muziek ligt dat toch anders als bijvoorbeeld een koekjesfabriek. Muziek is door en voor mensen, het verbindt ons en zorgt voor beleving. Dat eerste concert van Flavia Coelho en Chicos y Mendez was ongezien -dat bevestigen ook de mensen die al heel lang bij de AB werken. Het aanwezige publiek bleef nadat de lichten in de zaal weer aangingen echt een kwartier lang klappen en dansen. Dat pure gevoel van ontlading en enthousiasme zie je ook mooi in de serie. Iedereen dacht: eindelijk zijn we door deze rotperiode heen!”

Met welk gevoel kijken jij en je medewerkers nu naar die docuserie, die aanvankelijk bedoeld was als document van een feestelijke periode? Ondertussen blijkt dat helaas alweer verleden tijd…

Bonte: “Dat is de ironie, ja. Vorige week hadden we een online personeelsmeeting en daarin hebben we samen naar een preview gekeken… tja, dat voelde heel dubbel. We waren aanvankelijk heel blij met het idee om die heropening in een documentairereeks te kunnen gieten. Na anderhalf jaar sluiting voelden we ons als een fenix die uit zijn as herrijst. Dat wordt ook wel goed weergegeven in die docureeks. Je voelt de energie van de artiesten en de medewerkers. Maar dat we ondertussen weer dicht zijn en de reeks net nu uitkomt, is natuurlijk wat wrang en vreemd. Toch vind ik het een mooi signaal. Zo van: kijk, dit is wat het kan en moet zijn. Een teken van hoop.”

Op de kalender van de AB zien we een hoop annulaties tot ergens midden januari. Denken jullie daarna weer op volle toeren te kunnen draaien?

Bonte: “Dat is de lastige situatie waarin we nu zitten, een catch-22. Voor de mentale rust zou het beter zijn meteen duidelijkheid te scheppen voor een langere periode en events te schrappen tot eind februari -dan vermijd je knipperlichttoestanden-, maar wat als ondertussen blijkt dat de omikronvariant niet zo schadelijk is en we sneller weer open mogen? Dan heb je al die concerten onnodig geschrapt.”

“Het is soms tegen beter weten in dat we nu openblijven: een zaal van 2000 mensen waar er maar 200 in mogen, rendabel is dat niet. Met die mondmaskers en het zittende gegeven schep je ook een steriliteit waar de concertbeleving niet bij gebaat is. We wachten dus af en mikken op 1 februari. We begrijpen dat er maatregelen genomen worden, maar we hebben perspectief nodig.”

Voor jou persoonlijk moet die heropening ook speciaal gevoeld hebben: meer dan een jaar directeur van de AB, maar in die hoedanigheid geen concerten kunnen beleven. Of was het toch met de handrem op dat je toen meevierde?

Bonte: “Ik ben iets te rationeel om daar naïef in mee te gaan, ik hield dus rekening met een scenario dat het weer mis kon lopen, maar toch kon ik me tijdens dat eerste concert laten meeslepen. Het was echt een bijzondere avond. Toevallig met een band die feestelijke wereldmuziek brengt. Het had evengoed Low kunnen zijn -van wie ik ongelooflijk hou, maar echt feestmuziek is dat niet. (lacht) Ik voelde die avond de energie en besefte plots weer waarom wij, en de artiesten met ons, dit doen: mensen bijeenbrengen en samen iets beleven. Ik heb door de pandemie ook wel geleerd om meer volgens het carpe diem-motto te leren denken.”

Je hebt het voorbije anderhalf jaar wellicht voornamelijk aan crisismanagement moeten doen?

Bonte: “Je probeert als manager vooral te zorgen dat het schip niet zinkt, maar ik miste het menselijke contact. Het was heel moeilijk om mijn medewerkers te leren kennen aangezien we veelal van thuis uit werkten. En als we elkaar eens tegenkwamen, was het met die mondmaskers niet evident om elkaar dieper te leren kennen. Soms zelfs om elkaar te herkennen. Los dan nog van de mentale dreunen die die mensen te verwerken kregen. Ik moest voortdurend dezelfde boodschap brengen: dat we op langere termijn niets konden inschatten. Iedereen dacht dat in 2022 alles weer zou kunnen, maar ondertussen weten we beter.”

In welke mate hebben de strengere maatregelen van een dikke maand geleden erop ingehakt?

Bonte: “Het is de dreun te veel. Tot nog toe was er veel veerkracht in het AB-team, maar deze golf -en de omvang ervan- hadden we niet zien aankomen. Bij iedereen is het besef gegroeid dat dit the way of doing zal worden. Blijkbaar.”

Is dat de les van het voorbije anderhalf jaar: de kwetsbaarheid én tegelijkertijd toch ook het belang van de culturele sector?

Bonte: “We zijn kwetsbaar op allerlei niveaus. Financieel bijvoorbeeld, met het belang van subsidies voor een kwalitatieve werking. Maar ook maatschappelijk. Dat hebben ze hier in de AB al eens meegemaakt vijf jaar geleden, met de terroristische aanslagen in de Bataclan en in Brussel. Dat was een trauma, voor publiek en organisatie. Ook toen was de AB trouwens even dicht: ongezien, maar in het licht van vandaag krijgt dat natuurlijk een heel ander perspectief. Met corona beleven we iets gelijkaardigs: die dreiging zal nooit helemaal weggaan. Dus die kwetsbaarheid is heel tastbaar. Dat geldt niet alleen voor de culturele sector, ook voor de mensen zelf. Tegelijkertijd denk ik dat sommigen nu ook net het belang van cultuur inzien. Hoe sneller we van al die maatregelen af geraken, hoe beter.”

Bekijk de exclusieve documentairereeks ‘AB: Back To Live’ op Pickx+ op 15, 22 en 29 december om 22u15. Ben je nog geen Pickx+ klant? Probeer het nu en krijg 3 maanden gratis!