De verrassende oorsprong van Tim Burtons 'Edward Scissorhands'

Ook al werd de film pas in 1990 uitgebracht, het personage van Edward Scissorhands achtervolgde de regisseur al sinds zijn puberteit. Hij tekende het cultfiguur voor het eerst op een van de schoolbanken toen hij nog in het middelbaar zat. De puberteit is namelijk een moeilijke fase voor iedereen, zelfs voor een man die uit zou groeien tot een genie van het witte doek. Burton voelde zich altijd geïsoleerd van de buitenwereld en kon maar moeilijk contact leggen met andere mensen. In het boek ‘Burton on Burton’ legt de regisseur uit dat de schets eigenlijk zichzelf voorstelt en zijn innerlijke onrust. "Het kwam onbewust en het werd een personage dat wil aanraken maar niet kan en dat zowel creatief als destructief is."

Hij nam romanschrijfster Caroline Thompson in dienst, die de roman ‘First Born’ had geschreven, het tragische verhaal van een geaborteerde foetus die weer tot leven komt. Net als in Thompsons eerste roman wilde Burton zijn film dezelfde fantasierijke en sociologische toets geven. Hij had nog maar nauwelijks uitgelegd wat het concept was, of de schrijfster was al geïnspireerd door het project. "Ik zei, 'Stop daar. Ik weet precies wat ik hiermee moet doen' en ik ging naar huis”, vertelt Thompson. “In die tijd was ik meer een prozaschrijver dan een scenarioschrijver. Ik had een roman gepubliceerd dat een vreemd klein voorstedelijk Frankensteinverhaal was en ik wist dat ‘Edward Scissorhands’ mijn volgende voorstedelijk Frankensteinverhaal was. Sommige dingen spreken meteen tot je verbeelding en dat was met dit verhaal dan ook het geval. Binnen drie weken had ik een meer dan zeventig pagina's tellende prozaversie voor Tim geschreven.”

Oorspronkelijk zag Tim Burton zijn fantastische zelfportret als een musical. De filmmaker was er namelijk niet zeker van dat zo'n verhaal het publiek wel zou bereiken. In die tijd dacht hij dat zo'n onorthodox werk het publiek alleen kon boeien door het te zingen.

Toen de schrijfster begon aan het scenario voor de film, had ze veel liedjes geschreven met "zeer slechte teksten". "Ik had speciaal een lijst opgemaakt van dingen die Edward niet kon doen met zijn 'handen', om zo duidelijk te maken hoe verschillend hij was van andere mensen. Ik herinner me de titel van één liedje: 'I Can't Handle This', de slechte woordspeling op 'hand' maakte het lied jammer genoeg niet beter. Dat was de druppel om het idee te laten varen, want als musical ontaardde het verhaal in kitsch en spot. Gelukkig heeft Burton gewacht tot 'Charlie and the Chocolate Factory' in 2005 om zijn eerste live-action musical te maken.

Het succes van de film ligt niet alleen in het originele idee van Tim Burton, maar ook in het meer dan overtuigende acteerwerk. Nochtans was Johnny Depp niet de eerste keuze voor de rol. De namen van Jim Carrey, Tom Hanks, Tom Cruise, Robert Downey Jr en zelfs Michael Jackson stonden op de lijst. The King of Pop werd uiteindelijk uitgesloten vanwege zijn gebrek aan filmervaring. De keuze viel op Tom Cruise, die een echte interesse in het personage had getoond. De 'Mission Impossible'-acteur werd echter niet gekozen, omdat hij te nuchter was. Tijdens de casting stelde hij te veel vragen, zoals hoe Edward naar het toilet ging. Hij wilde details weten die voor het verhaal niet van belang waren, zoals hoe je met een schaar moest wassen, hoe je eten moest maken en hoe je alledaagse dingen moest doen. Tegen die tijd had het team zich gerealiseerd dat de acteur de poëtische betekenis van de rol niet begreep.

Gelukkig stond de naam van Johnny Depp, die op dat moment alleen nog maar bekend was van zijn tienerrollen, op de lijst van de productie. Het was een kans voor de acteur om zichzelf te bewijzen en zijn imago voorgoed te veranderen. Dankzij zijn oprechte vertolking van Edward brak de '21 Jump Street'-acteur door in het genre en werd hij met voorsprong de acteur met de vreemdste rollen in Hollywood. Deze eerste samenwerking tussen Tim Burton en Johnny Depp betekende het begin van een vriendschap, maar ook van een uitzonderlijk filmduo met niet minder dan acht films. Depp wist de atypische personages in het universum van Tim Burton telkens weer met glans neer te zetten.

Na het vinden van de acteurs was het tijd om de karaktereigenschappen van de personages te ontwikkelen. En zoals elke auteur putte Caroline Thompson uit haar dagelijks leven om de verschillende persoonlijkheden van de film te bedenken. Het echtpaar dat Edward in hun huis verwelkomt, is geïnspireerd door haar eigen ouders. Kim, gespeeld door Winona Ryder, vertoont een opvallende gelijkenis met een van haar vriendinnen, Lori. Jim, haar tirannieke vriend, neemt de vorm aan van Lori's vele afschuwelijke partners in het echte leven. 

Wat het personage van Edward betreft, is het duidelijk dat hij gebaseerd is op zijn schepper, maar toch niet helemaal... Tim Burton is ook iemand die zich moeilijk openstelt, dus het was voor Thompson moeilijk om hem weer te geven in woorden. In feite zei ze over hem: "van alle mensen die ik ken, is hij degene die zich het best uitdrukt, terwijl hij niet in staat is een enkele zin te vormen". Dus werd ze indirect geïnspireerd door iemand anders: haar hond, Ariel. Hoe vreemd het ook lijkt, als je erover nadenkt, is het logisch als je de film analyseert. Edward is wanhopig om geliefd te worden door mensen, en Ariel ook. Hij heeft onschuldige gedragingen die hem volledig onderscheiden van andere mensen. Hij is vertederend. En omdat hij zo kwetsbaar is, willen we hem beschermen tegen de slechtheid van de mensen. Met de beschrijving van haar hond kon ze de juiste toon zetten voor Johnny Depp. "Johnny had tegen me gezegd: 'Ik ben echt in de war over de toon. Ik begrijp het karakter niet.’ Ik vertelde Johnny dat het karakter gebaseerd was op mijn hond, ik beschreef het, en hij zei 'Aha! Ik begrijp het!’ Zijn performance veranderde daarna volledig”, onthult de schrijfster.

De outfit van de gekwelde ziel is ook emblematisch geworden. In de film is het niet duidelijk of het om kleding of om zijn naakte lichaam gaat. Net zoals zijn personage een assemblage is van verschillende gebruiksvoorwerpen om een levend wezen te creëren, gebruikte Tim Burton hetzelfde proces om Edwards outfit te maken. Hij voegde verschillende materialen samen om het zwarte kostuum met riemen en spijkers te creëren. "We hebben latex gebruikt, we hebben leer gebruikt, we hebben zelfs de oude zetel uit mijn eerste flat gebruikt", zei de regisseur. Het is alsof Tim Burton een beetje van zichzelf in zijn hoofdpersoon wilde leggen. 

Ontdek 'Edward Scissorhands' op Disney+, beschikbaar via de tv-optie 'Pickx All Stars' en 'Pickx All Stars & Sports' van Proximus Pickx. Klanten van de tv-optie krijgen een jaar lang toegang tot de streamingdienst zonder extra kosten. De algemene gebruiksvoorwaarden van Disney+ zijn van toepassing. Meer informatie over 'Pickx All Stars' en 'Pickx All Stars & Sports' vind je hier terug.