"Levenslange heringeld, levenslange gesjoareld": hoe de West-Vlaamse tongval tv-kijkers verdeelt

Series | Morgen schiet de gloednieuwe fictiereeks 'Onder Vuur' op Eén uit de startblokken, waarin een Oostends brandweerkorps centraal staat. De reeks is van West-Vlaamse makelij, en dat zal de tv-kijker horen: op de klankband weerklinkt heel wat couleur locale in de vorm van een sappig dialect. Volgende series werden eveneens in een West-Vlaams taalbad ondergedompeld, tot jolijt of irritatie van tv-kijkers.

Door Pickx

Deel dit nieuws

Bevergem

De ontwapenende, tragikomische reeks 'Bevergem' focust op het dorpsleven in een fictief West-Vlaams gehucht. De bekrompen mentaliteit van de inwoners, de kleine wereld waar iedereen geheimen voor elkaar heeft en intriges hoogtij vieren, waar roddels en achterklap in bruine cafés en aftandse koterijen regeren. 'Bevergem' illustreert hoe een dialect de kijkervaring extra cachet meegeeft, en de afstand met de kijker verkleint – in tegenstelling tot het meer afstandelijke AN uit de 'Wittekerkes' en 'Windkracht 10'en' van deze wereld. Het maakt dat de kijker zich beter kan identificeren met de cast en zich meer kan inleven in de ontwikkelingen op het scherm. Daarnaast voelt het ook gewoon naturel aan: in welk West-Vlaams dorp spreken inwoners geen West-Vlaams?

De consensus luidde: het West-Vlaams was onontbeerlijk voor het succes van de reeks. 'Bevergem' is bijna ondenkbaar zonder West-Vlaams; het dialect is een wezenlijk onderdeel van de serie. Het bracht onsterfelijke oneliners voort, zoals "Levenslange heringeld, levenslange gesjoareld, zeggen ze!" (Levenslang geringd (=getrouwd), levenslang gekloot, zeggen ze!).

Naast de bijna volledige West-Vlaamse cast met onder meer Bart Vanneste, Wim Willaert en Maaike Cafmeyer, spelen ook Zwevegem en Kooigem een glansrol - twee dorpen waarop Bevergem gebaseerd is.

Het goddelijke monster

In tegenstelling tot 'Bevergem' wekte de voertaal in deze verfilming van de trilogie van Tom Lanoye hier en daar wel wrevel op bij tv-kijkers. Het dialect was bijvoorbeeld een doorn in het euh.. oor van de toenmalige West-Vlaams gouverneur Paul Breyne (CD&V): "Het West-Vlaams dat gesproken werd, was meestal geen authentiek West-Vlaams", ventileerde hij zijn kritiek toen bij HLN. "Dat de meeste acteurs geen West-Vlamingen waren, viel op."

Niet enkel de provinciegouverneur stoorde zich aan het gebezigde West-Vlaams in de tiendelige dramareeks uit 2011: op een internetforum over de serie oordeelde een kijker dat "het West-Vlaams van sommige personages (vooral hoofdpersonage Leo) op geen 'kloten' trekt". De harde mening kreeg heel wat bijval op het platform.

Ook cultuurblad Knack Focus kon de West-Vlaamse tongval in de reeks maar matig smaken. "De eerste aflevering kunnen we nog het beste samenvatten door te verwijzen naar het West-Vlaams dat de personages spreken: net niet", klonk het in zijn recensie.

Eigen kweek

De serie die het West-Vlaams en de provincie West-Vlaanderen weer op de kaart zette. Na jarenlang geconfronteerd te worden met ondertitels op de nationale televisie, tot grote frustratie van Gerrit Callewaert uit Bavikhove, verloste 'Eigen kweek' de West-Vlaming uit zijn lijden door zijn dialect zonder ondertitels op het brede publiek los te laten.

En met succes, want de serie over West-Vlaamse aardappelboeren die zich uit geldgebrek op de cannabisteelt storten, verwierf in korte tijd een cultstatus. Daar zal het komische Engels "met haar op" van Frank Welvaert ook lang niet vreemd aan zijn. Zoon Frank is net het ouderlijk huis uitgetrokken en laat zijn Filipijnse skypevriendin Julita overkomen. Algauw steken onverwachte cultuurverschillen de kop op.

Niet het West-Vlaams, maar het geïmproviseerde Engels van Frank steelt de show. Legendarisch werden uitspraken als 'shit of mouse' (muizenstrontjes) en 'you can't put your nose in andermans menage' (je mag je neus niet in andermans zaken steken). Maar dat verhakkelde Engels kon enkel schitteren door de combinatie met het sappige West-Vlaams: een onweerstaanbare taalclash die tot babylonische spraakverwarringen en dolkomische taferelen leidt.

Bekijk ‘Onder Vuur’ elke zondag om 20u50 op Eén of waar je ook bent via Pickx.be of de Proximus Pickx-app. Via TV Replay bekijk je het programma tot 36 uur later en via de site of de app tot 7 dagen later wanneer jij wil!

Kijk wat je leuk vindt, waar en wanneer je wilt.

Ontdek Pickx Inloggen

Top

Top