De opmars van franchise leagues: wordt esports pay to win?

Eind vorige maand werd een stukje geschiedenis geschreven in de professionele League of Legends-scene. Schalke 04 verkocht haar plaats in de competitie aan Team BDS voor een waanzinnige 26,5 miljoen euro. Het is lang niet de eerste keer dat zo’n deal plaatsvindt, maar het roept wel vragen op over de sportiviteit van franchise leagues.

De overname van de spot van Schalke 04 door Team BDS doet nog maar eens vragen rijzen over de enorme bedragen die gepaard gaan met franchising, en of esports de weg van traditionele sporten wel moet inslaan. Maar voor we die vragen proberen te beantwoorden, kunnen we best even uitleggen hoe zo’n franchise league precies in zijn werk gaat.

Wat is franchising?

Een franchise league bestaat uit een specifiek aantal teams, waarin elke ploeg een franchise voorstelt. Bij traditionele sporten vertegenwoordigen die een locatie, meestal een grote stad. Ook in de Overwatch League is dit het geval. Op die manier worden rivaliteiten gecreëerd met teams van andere steden. Rivaliteiten die blijven duren, want er wordt niet met promoties en degradaties gewerkt: de franchises lopen geen risico om de league te moeten verlaten. Enkel wanneer een club zelf besluit om te stoppen, kan die een overnemer zoeken of haar plaats verkopen aan de hoogste bieder. Dit was eind juni het geval, met de verkoop van de plek van Schalke 04.

Franchise leagues zijn op zich geen nieuw idee. Het concept werd ingevoerd aan het einde van de 19^e eeuw met de oprichting van de National League, de eerste Noord-Amerikaanse baseball-liga. Franchising bleek een succesvol recept te zijn, en werd al snel overgenomen door andere Amerikaanse sportfederaties. De NHL (ijshockey), NBA (basketbal) en NFL (American Football) zijn allemaal op die manier gestructureerd. Zelfs de MLS, de Noord-Amerikaanse voetbalcompetitie, kent geen promotie of degradatie van clubs. Over de oceaan vallen franchise leagues niet meer weg te denken.

Sporten in Europa worden op een heel andere manier georganiseerd. Bij ons wordt nog steeds gewerkt met een systeem gebaseerd op sportieve prestaties. Zelfs bij sporten die vanuit Amerika overgewaaid kwamen. De best presterende teams promoveren naar een hogere divisie, de slechtste zakken naar een lagere. De nadruk ligt zo meer op sportieve prestaties. Het biedt ook de mogelijkheid aan nieuwe clubs om zich op te werken. In Amerika is dat onmogelijk.

De Europese fans zijn tevreden met dit systeem, maar de clubeigenaars zien wel iets in de vaste stroom van inkomsten van zo’n franchise league. De Champions League wordt bijvoorbeeld om de zoveel jaar hervormd, om de rijkste clubs meer kansen te geven en hen tevreden te houden. Zelfs dat is niet genoeg voor sommige eigenaars. Zij zien voetbalfranchises als de toekomst van de sport.

De opmars van franchising

Kijk maar naar de recente controverse rond de Super League, een franchise league met 12 Europese clubs, die de Champions League het vuur aan de schenen moest leggen. Juventus-president Andreas Agnelli, een van de bezielers van het project, klaagt al jaren dat de inkomsten van de Champions League gevoelig lager liggen dan die van franchise leagues als de NFL. Die frustratie lag aan de basis van de Super League. Dankzij luid protest van de fans krabbelden de meeste clubs terug, maar de toon is wel gezet.

Ook in esports is franchising aan een opmars bezig. Call of Duty, Overwatch en League of Legends zijn de drie bekendste. In CS:GO houden organisatoren als ESL en BLAST plaatsen in bepaalde toernooien vrij voor zogenaamde Partner Teams, die zich op voorhand ingekocht hebben. Begin dit jaar verzekerde BIG zich bijvoorbeeld van een slot in BLAST Premier dankzij een investering van meer dan een miljoen dollar. Ook Ubisoft (Rainbow Six Siege), Riot (Valorant) en Psyonix (Rocket League) zouden de stap naar franchise leagues overwegen of overwogen hebben.

Franchising wordt dus steeds populairder, zowel in traditionele sporten als in esports. Maar is dat systeem ook daadwerkelijk beter dan het Europese promotie- en degradatiesysteem?

Garantie op inkomsten

Het grote voordeel van franchise league is de gegarandeerde bron van inkomsten. Er is geen risico op degradatie, dus de organisaties kunnen akkoorden op lange termijn afsluiten met adverteerders. Dit is van enorme waarde voor potentiële investeerders. De professionalisering van esports is nog maar pas ingezet en teams zijn vaker dan niet verlieslatend. Elke vaste instroom van geld is dus welgekomen.

Ook voor spelers levert dat voordelen op. In de Overwatch League werd bijvoorbeeld een minimumsalaris van 50 000 dollar ingevoerd. De organisaties worden verder contractueel verplicht om huisvesting, een ziekteverzekering, toegang tot trainingscentra en pensioenrechten aan te bieden. Zulke garanties zijn enkel mogelijk in een franchise league.

Daarbij komt dat de waarde van spots in een franchise leagues meestal stabiel blijft, of zelfs in waarde stijgt. Om het voorbeeld van Schalke 04 nog eens aan te halen: met de verkoop van de spot in LEC maakte de organisatie meer dan 20 miljoen euro winst op amper drie jaar tijd. Een return on investment waar bedrijven in andere sectoren enkel van kunnen dromen, laat staan organisaties in esports zonder franchising.

Hoge instapkosten

Het grootste nadeel van franchise leagues zijn de hoge instapkosten. Hoewel de beslissing van Schalke 04 uniek was – het was de eerste verkoop van een franchiseplaats sinds het ontstaan van de LEC – is het geen zeldzaam fenomeen in League of Legends, of zelfs in esports over het algemeen. In 2019 vond er namelijk nog een duurdere transactie plaats. De LCS-slot van Echo Fox werd verkocht aan Evil Geniuses voor een slordige 33 miljoen dollar.

Ook in andere esports werden de plaatsen niet zomaar cadeau gedaan. Volgens een bron bij de Washington Post zou een plaats in de Call of Duty League 25 miljoen dollar gekost hebben. Dat bleek zelfs te duur voor 100 Thieves-oprichter Matt “Nadeshot” Haag, een van de populairste Call of Duty-persoonlijkheden. Maar de investering bleek toch de moeite waard te zijn, want een jaar later besloot hij om zich alsnog in te kopen, onder de naam LA Thieves.

Ook de plaatsen in de Overwatch League waren niet goedkoop. Activision-Blizzard vroeg per spot 20 miljoen dollar. De competitie startte in 2018 met 12 teams, en werd in 2020 uitgebreid met 8 extra plaatsen. Activision-Blizzard wilde de Overwatch League zelfs verder doen groeien naar een totaal van 28 teams, maar die plannen vielen in het water door de coronacrisis. Enkel aan de slots van de Overwatch League verdiende het bedrijf al 400 miljoen dollar, cijfers waarmee de aandeelhouders maar al te blij zullen zijn.

Wat met nieuw talent?

Een ander nadeel van franchising is dat één partij alle sleutels in handen heeft. In het geval van games is dit de ontwikkelaar zelf. Bij de verkoop van de spot van Schalke 04 moest de voetbalclub gedurende het hele proces samenwerken met Riot. Zij hadden het laatste woord over welk team de plaats van Schalke 04 zou mogen innemen. Voor hen is het commerciële aspect minstens even belangrijk als de sportieve prestaties. Heel wat organisaties worden zo uitgesloten van de mogelijkheid om op het hoofdpodium te strijden voor de prijzen.

Het grootste probleem in franchise leagues is ongetwijfeld de doorstroom van talenten. In games als Rocket League of CS:GO kunnen spelers en teams zich via open qualifiers opwerken tot het hoogste echelon van de esport. Dat is niet mogelijk in de leagues van Call of Duty en Overwatch. Activision-Blizzard probeerde dat verlies op te vangen met de zogenaamde Contenders League, gevuld met semi-professionele organisaties en academy teams van de franchises.

Maar die tweede divisie worstelt met lage kijkcijfers en kleine prijzenpotten. De teams kunnen zelf geen promotie afdwingen en zijn volledig afhankelijk van wat er in de franchise league gebeurt. Dat maakt het enorm moeilijk om als nieuwe speler carrière te maken. Die talenten zullen sneller geneigd zijn om de overstap te maken naar een andere, meer toegankelijkere esport, zonder franchising.

Het is dus moeilijk te zeggen of franchising de ideale oplossing is voor esports. De gegarandeerde bron van inkomsten en financiële garanties voor de spelers zijn ongetwijfeld grote voordelen. Maar de vraag of dat de impact op het sportieve aspect en de doorstroom van talenten goedmaakt, blijft onbeantwoord. Die afweging zal elke ontwikkelaar zelf moeten maken. Zij weten maar al te goed dat het niet voldoende is om traditionele sporten zomaar te kopiëren, en dat de populariteit van hun game na één verkeerde beslissing als sneeuw voor de zon kan verdwijnen.

Copyright afbeelding: Leaguepedia