Iconische momenten op de Olympische Spelen: twee geheven vuisten voor Black Power

Sport | In theorie zijn de Olympische Spelen bedoeld als een apolitiek evenement. Maar sport en politiek scheiden is soms moeilijk. In 1968 zag de wereld dat toen Tommie Smith en John Carlos hun vuisten in de lucht staken op het podium.

Door Pickx

Gepubliceerd op 20.07.21

1min

In de Verenigde Staten werden de jaren zestig gekenmerkt door de strijd voor rassengelijkheid tussen blanken en zwarten. Tot 1964 was segregatie nog van kracht, maar de Civil Rights Act maakte daar een einde aan. Althans in theorie… Want in de praktijk waren de verschillen tussen blank en zwart nog enorm groot. Op 4 april 1968 werd Martin Luther King, een figuur in de strijd voor Afro-Amerikaanse rechten, vermoord. De Verenigde Staten stonden in vuur en vlam en dat op slechts enkele maanden verwijderd van de Olympische Spelen in Mexico.

Een podium dat de geschiedenis in gaat

In de Mexicaanse hoofdstad verliep aanvankelijk alles goed en men geloofde dat de problemen in de VS geen invloed zouden hebben op het toernooi. Twee Amerikanen wonnen twee medailles op de 200 meter. Er was goud voor Tommie Smith en brons voor John Carlos. Het was niet hun prestatie dat bleef hangen, maar wel hun viering op het podium. Ze schreven daar geschiedenis. De twee waren vergezeld door Peter Norman en de twee Amerikaanse atleten trokken het podium om hun medaille in ontvangst te nemen.

Terwijl het Amerikaanse volkslied in het stadion weerklonk, keken ze naar beneden en hielden ze hun vuist met zwarte handschoenen in de lucht. Met dit sterk symbolische gebaar verwezen de twee sprinters naar de Black Power-beweging en meer bepaald naar de Black Panther Party-organisatie, een bijzonder actieve en radicale beweging op het gebied van zwarte rechten.

Zware sancties en verwoeste levens

Het publiek begreep meteen wat ze bedoelden met deze actie en de fans jouwden de twee mannen uit. Met hun geheven vuisten maakten Smith en Carlos zich tot vaandeldragers van een onderdrukt volk. De organisatie van de Spelen accepteerde ook niet dat er een politiek statement werd gemaakt op het podium. De volgende dag werden Smith en Carlos uitgesloten van het olympisch dorp en vervolgens voor het leven verbannen uit alle competities.

Hun atletische carrière eindigde toen hun legende begon. Terug thuis was hun leven verwoest: ze zaten zonder job en zonder geld. Smith werd gedumpt door zijn vrouw, Carlos' vrouw pleegde zelfmoord. Pas in de jaren negentig zou hun zeer symbolische gebaar worden vergeven.