Hoogtepunten in de EK-geschiedenis: Antonin Panenka vindt de Panenka-penalty uit

Sport | Het EK heeft door de jaren heen al talloze onvergetelijke momenten opgeleverd, die Proximus Pickx bundelt in deze reeks. Vandaag keren we terug naar 20 juni 1976. Op deze dag schreef Antonin Panenka geschiedenis door Tsjechoslovakije de Europese titel te bezorgen met een speciale penalty.

Door Pickx

Gepubliceerd op 23.06.21

2min

Het EK van 1976 kende een finale tussen Tsjechoslovakije en titelverdediger en regerend wereldkampioen West-Duitsland, met onder meer Berti Vogts, Franz Beckenbauer en Uli Hoeness in de rangen. De Tsjechoslovaken kwamen 2-0 voor, maar de West-Duitsers gaven zich niet gewonnen en gooiden de partij nog om tot 2-2. Verlengingen volgden, maar daarin werd er niet meer gescoord. Voor het eerst in de geschiedenis zou een EK-finale beslecht worden via strafschoppen.

Ook de penaltyreeks wordt een nagelbijter. De vier strafschoppen langs Tsjechoslovaakse kant vlogen er allemaal in. Wanneer Duits boegbeeld Uli Hoeness zijn penalty miste, was het aan Antonin Panenka om de finale in een definitieve plooi te leggen.

Product van urenlange training

De dan 28-jarige Tsjechoslovaak legde de bal op de stip in het Marakana stadion in Belgrado en zette zich klaar voor de belangrijkste aanloop uit zijn leven. Hij stormde op de bal af en stiftte die centraal over een verbouwereerde doelman Sepp Maier, die al naar de hoek was vertrokken. Maier probeerde met een slap handje nog te redden wat er te redden viel, maar het mocht niet baten. De bal zeilde in het net en Panenka schreef geschiedenis. De eerste trofee voor Tsjechoslovakije was een feit en een nieuw soort strafschop zag het levenslicht.

Later zou de technisch vaardige middenvelder verklaren dat hij "1000% procent zeker was" dat hij zijn strafschop zou scoren. Meer dan een ingeving van het moment, was deze karakteristieke strafschop het product van jarenlange trainingsarbeid.

Nieuwe techniek

Toen eerder in zijn carrière Panenka tot tweemaal toe een penalty miste, besloot hij te werken aan zijn techniek vanop de stip. Na iedere training zonderde Panenka zich af met vaste doelman Zdenek Hruška. Met bier, chocoladerepen en geld als inzet, keken ze elkaar in de ogen. Strafschopspecialist Hruška trok vaak aan het langste eind, waardoor Panenka zich genoodzaakt zag zijn techniek aan te passen. Hij nam zich voor om voortaan in het midden van het doel te trappen.

"Ik wist dat keepers normaal gezien een kant kiezen," aldus Panenka. "Maar als je de bal te hard centraal trapt, dan kan hij die nog met een beenveeg redden. Als je een lichter contact aan de bal meegeeft, dan is het echter onmogelijk om nog terug te keren naar het centrum eens de keeper een kant gekozen heeft". Ziedaar de geboorte van de legendarische strafschop, die op die zomeravond in juni voor het eerst aan het internationaal publiek getoond zou worden.

Schicke goal

De penalty van Panenka wordt tot op de dag vandaag nog steeds gezien als een van de mooiste goals ooit gescoord op een EK. Toch kreeg Panenka nog navolging vanuit eigen land. In 1996 schreef Tsjechië geschiedenis door voor het eerst in eigen naam deel te nemen aan het toenmalige EK. De Tsjechen speelden het toernooi van hun leven en kwamen net als in 1976 in de finale van het EK terecht. Tegenstander werd andermaal Duitsland, dat deze keer wel aan het langste eind trok met 2-1. Eén van de Tsjechische hoogtepunten van het toernooi werd de goal van Karel Poborsky tegen Portugal. Na een solo versloeg de middenvelder doelman Vitor Baia met een fraaie lob, die zelfs een applausje voor Poborsky over had.

Nog recenter zorgde Patrick Schick misschien nu voor het absolute hoogtepunt op dit EK. Iets voorbij de middellijn wist hij de doelman van Schotland te lobben. De Tsjechische spits pakte meteen een record. Hij heeft nu het verste EK-doelpunt ooit gemaakt, met een afstand van 49,7 meter. Het vorige record stond op naam van de Duitser Torsten Frings (38,6 meter).

Herbekijk hieronder de hoogtepunten van de finale tussen Tsjechoslovakije en West-Duitsland, met de penalty van Antonin Panenka als ultieme apotheose.

Fan van deze reeks? Lees alles over de blunder van Luis Arconada die Frankrijk de EK-titel bezorgde.