Wanneer politiek verstrengeld zit in de clubwortels

Sport | De opzichtige of subtiele link tussen voetbal en politiek heeft altijd stof tot schrijven opgebracht in de sportpers. Ooit droegen voetbalclubs pontificaal een politieke boodschap uit, of waren ze zelfs een rechtstreeks verlengstuk van de politieke machthebbers. En dat laat tot op de dag van vandaag zijn sporen na.

Door Pickx

Gepubliceerd op 14.05.21

2min

Het eerste voorbeeld brengt ons naar Berlijn. Het Duits voetbalkampioenschap kende een bewogen geschiedenis in de 20ste eeuw, wegens de twee Wereldoorlogen en de politieke nasleep in het land. In 1963 zag de Bundesliga het levenslicht, waardoor het land alvast op voetbalvlak verenigd was middels een nationale competitie.

Maar de Berlijnse Muur verdeelde Duitsland in twee blokken. In het oosten was de dominante club de Berliner Fußballclub Dynamo, een uitloper van het Binnenlandse Ministerie en de Stasi, de binnenlandse veiligheidsdienst en inlichtingendienst in de Duitse Democratische Republiek (DDR).

Union Berlin, dat in 1906 boven de doopvont gehouden was, beleefde in 1966 een wedergeboorte onder het bewind van Herbert Warnke, voorzitter van de FDGB, een nationale vakbond. Union zette zich onmiddellijk op de kaart als de club van de ‘anderen’, lees: de arbeiders, vakbondsmensen, maar ook de verschoppelingen en opposanten van het regime.

Die clubcultuur waait tot op de dag van vandaag door de catacomben van Union. Door dat onafhankelijkheidsdenken en die vrijgevochten houding hielden grote geldschieters hun handen af van de club, maar Union kwam nooit in vieze papieren terecht, onder meer dankzij de loyale supporters. Zij zijn enorm fanatiek en creëren een groot familiegevoel.

Ministeries en legers

Niet geheel toevallig heette de toenmalige rivaal van Union Dynamo. De term is in het oosten een predicaat dat banden met de politieke machthebbers verraadt. Dynamo Moskou, Dynamo Kiev, Dinamo Boekarest en Dinamo Zagreb: het zijn allemaal tentakels van het Binnenlands Ministerie en de politieke politie ten tijde van de Sovjet-Unie.

Ook in Afrika worden clubs door politieke machthebbers uit de grond gestampt. De Association Sportive des Forces Armées Royales (AS.FAR) in Rabat, Marokko bijvoorbeeld. In 1958 creëerde koning Hassan de omnisportclub, waarvan een deel gewijd is aan voetbal. De AS.FAR is vandaag één van de clubs met de meeste prijzen in Marokko. De club nam ook meermaals deel aan de Militaire Wereldkampioenschappen voetbal, als vertegenwoordiger van het land.

Koninklijke naamgeving

In de namen van sommige clubs vindt men ook koninklijke invloeden terug. Eén van de bekendste en meest succesvolle clubs ter wereld bijvoorbeeld, Real Madrid. Opgericht in 1897 door Engelse studenten in Madrid, waardoor de club eerst de naam Madrid Foot-Ball Club droeg. Maar in 1920 publiceerde de toenmalige koning van Spanje, Alfonso XIII – een groot voetbalfanaat – een decreet dat de Madrileense club de titel van ‘Real’ bezorgde. Los Blancos ‘verspaansten’ hun naam en werden zo Real Madrid Club de Fútbol. De kroon op het clublogo is tevens een eerbetoon aan koning Alfonso XIII. Ook andere clubs kregen die eer toebedeeld. Zoals Real Sociedad, omdat San Sebastian het favoriete toevluchtsoord van de monarchie was.

Ook in België kregen vele clubs het predicaat ‘Royal’ of ‘Koninklijk’ opgeplakt. Maar daar zit de kroon voor niets tussen. Na een aantal jaren kan een sportclub een aanvraag indienen om erkend te worden als ‘Koninklijke maatschappij’. Ploegen zoals Anderlecht, Antwerp of Genk kunnen zodus de titel ‘Koninklijk’ aan hun naam toevoegen. Indertijd was die titel bevorderlijk voor het imago en de reputatie van clubs.

Club Bamin Real Potosí in Bolivia is niet schatplichtig aan koningen of koninginnen – het land was zelfs nooit een monarchie. De naamgeving is simpelweg een hommage aan Real Madrid, want de voorzitter van de club is een fan van de Madrileense club. Het clublogo is overigens een povere kopie van diens modelclub van over de grote plas.

Fan van deze reeks? Lees het vorige deel, over clubs die religieuze figuren eren in hun naam.