Hoe de Koningin Elisabethwedstrijd een van de meest prestigieuze ter wereld is geworden

Muziek | De Koningin Elisabethwedstrijd is al sinds de vorige eeuw de trots van België. Nu de editie 2021 maandag 3 mei van start gaat, werpt Proximus Pickx een blik op de geschiedenis van deze prestigieuze muziekwedstrijd, die al heel wat grote talenten heeft voortgebracht, waaronder verschillende Belgen.

Door Pickx

Deel dit nieuws

De Internationale Muziekwedstrijd Koningin Elisabeth van België (of de Queen Elisabeth Competition) is genoemd naar de vorstin die in 1937 het idee opvatte om dit evenement in het leven te roepen. Het concours heette echter eerst "Eugène Ysaÿe Concours", als verwijzing naar de Belgische violist en leraar van de koningin, die haar hielp bij het opzetten van het project. Het kreeg zijn huidige naam in 1951, als eerbetoon aan de vrouw van Albert I. 
 
Gepassioneerd door muziek, maar volgens haar lerares niet erg getalenteerd, besloot Koningin Elisabeth een wedstrijd uit te schrijven om jonge musici (jonger dan 30 jaar) naam te helpen maken en hun carrière internationaal uit te bouwen. 

Een multidisciplinaire wedstrijd

De allereerste editie van de wedstrijd in 1937 is gewijd aan de viool en wordt gewonnen door David Oïstrakh. De Rus zou een van de beroemdste violisten van de 20e eeuw worden en had een grote invloed op het vioolspelen, onder meer dankzij zijn virtuoze techniek en de diepgang van zijn interpretaties. Het jaar daarop wordt de Koningin Elisabethwedstrijd uitgeschreven voor de piano. Daarna wisselden beide instrumenten jaarlijks af, tot 1988, als de zang zijn intrede in de wedstrijd doet. Vervolgens wordt in 2017 de cello aan de lijst toegevoegd en sindsdien komen alle vier de disciplines aan bod.

Beetje bij beetje wordt ook plaats ingeruimd voor compositie. Jonge componisten worden uitgenodigd nieuwe werken voor te stellen die door de deelnemers zullen worden uitgevoerd. Tot 2012 wordt er zelfs een compositiewedstrijd georganiseerd. 

De Koningin Elisabethwedstrijd krijgt al snel internationale bekendheid, onder andere dankzij de uitgebreide media-aandacht. Vanaf de eerste editie hebben de Belgische radiozenders en de pers het evenement op de voet gevolgd en de optredens van de kandidaten uitgezonden. In de jaren zestig volgde de televisie dit voorbeeld.

Na de dood van de zeer kunstminnende koningin Elisabeth van België in 1965 wordt koningin Fabiola erevoorzitster en beschermvrouw van deze kunstwedstrijd. In 2014 draagt ze het stokje over aan koningin Mathilde

Verankerd in zijn tijd

Vanaf de eerste edities is de Koningin Elisabethwedstrijd beschouwd als een van de meest prestigieuze ter wereld. Dit is in de eerste plaats te danken aan de jury, die bestaat uit internationaal gerenommeerde muzikale persoonlijkheden, waardoor de wedstrijd een grote geloofwaardigheid en een wereldwijde reputatie geniet.
 
Ten tweede onderscheidt de wedstrijd zich ook door haar specificiteit. In de eerste plaats is de Koningin Elisabethwedstrijd stevig geworteld in zijn tijd, door eer te bewijzen aan de hedendaagse muzikale creatie. Daarom brengen de twaalf finalisten een week in afzondering door in de Muziekkapel Koningin Elisabeth om een verplicht werk te leren dat exclusief voor de wedstrijd is gecomponeerd. Deze originele procedure draagt ook bij tot de faam van het evenement. 
 
Tenslotte heeft de Koningin Elisabethwedstrijd de carrières van talrijke virtuozen gelanceerd, wat getuigt van de kwaliteit van haar selectie. Een voorbeeld is de Oekraïense violist Leonid Kogan, winnaar in 1951, die zich ontwikkelde tot een van de grootste vioolvirtuozen van de 20e eeuw. Of, meer recentelijk, de Libanese pianist Abdel Rahman El Bacha (laureaat in 1978), die een hele reeks albums heeft uitgebracht, concerten over de hele wereld heeft gegeven en talrijke prestigieuze prijzen heeft gewonnen. Of de Tsjechische pianist Lukas Vondracek, de winnaar in 2016 die meer dan 850 concerten in 22 verschillende landen heeft gegeven.

Bekroonde Belgen

Verschillende Belgen hebben ook naam gemaakt op de wedstrijd. De eerste was de componist Albert Delvaux, winnaar van de editie van 1961. In 1993 won Piet Swerts de eerste prijs, ook in de categorie compositie. 
 
Hoewel geen enkele landgenoot sindsdien de Koningin Elisabethwedstrijd heeft gewonnen, hebben velen geschitterd op het podium van het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel. Jodie Devos werd tweede in de zangwedstrijd in 2014, net als Thomas Blondelle in 2011. We herinneren ons ook de violisten Lorenzo Gatto (2009) en Yossif Ivanov (2005), die beiden de tweede plaats behaalden. 
 
Verder zijn er ook nog Robert Groslot, finalist in 1978 en in 1995 benoemd tot artistiek directeur van het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen, of de violiste Sylvia Huang, finalist in 2019 en winnares van twee publieksprijzen: de Musiq'3 Prijs en de Canvas-Klara Prijs. 
 
Omwille van de coronacrisis vond er vorig jaar geen wedstrijd plaats. Het is de reden waarom de wedstrijd van dat jaar in 2021 (piano) zal plaatsvinden van 3 mei tot 9 juni, weliswaar zonder publiek. Alle concerten, en voor de allereerste keer ook de eerste ronde, zullen live worden gestreamd op de website van de wedstrijd, alsook op tv (RTBF en VRT) en radio, met name op Klara en Canvas (vanaf de halve finale). 

De halve finales (van 10 tot en met 15 mei) en de finales (van 24 tot en met 29 mei) zullen worden uitgezonden op Pickx.be. Ook het 'Closing Concert' op 9 juni zal je op Pickx kunnen volgen.

Kijk wat je leuk vindt, waar en wanneer je wilt.

Ontdek Pickx Inloggen

Top

Top