Vier films die hulde brengen aan dichters of hun teksten

Het is moeilijk om de inspirerende klassieker ‘Dead Poets Society’ niet in deze lijst te vermelden. Robin Williams speelt professor Keating, een non-conformistische leraar die literatuur en poëzie doceert aan een prestigieuze Amerikaanse kostschool. In die sombere en rigide omgeving praat hij voluit over waarden, morele toewijding, verantwoordelijkheden voor de toekomst, keuzes, zijn leven... Hij helpt zijn studenten om de wereld op een andere manier te zien door hen op zijn bureau te laten staan – en het intussen beroemd geworden "O Captain my Captain" te roepen, een bekend werk van Walt Whitman uit de collectie Leaves of Grass. Is er een beter eerbetoon aan een tekst, en aan poëzie in het algemeen, dan deze scène die door de jaren is uitgegroeid tot een absoluut  icoon van de cinema? Professor Keating brengt voor zijn studenten ook de betekenis van de bekende uitdrukking ‘Carpe Diem’ in de praktijk...

Hoe breng je beter hulde aan een auteur dan met een autobiografie? ‘Howl’ (2010, niet te verwarren met de gelijknamige horrorfilm uit 2015) volgt het leven van Allen Ginsberg, een Amerikaanse dichter uit de zogenaamde ‘Beat Generation’. De film focust in het bijzonder het proces dat volgde na de publicatie van Ginsbergs gedicht ‘Howl’. Het werk werd in de preutse jaren 50 als obsceen beschouwd. Het proces maakte van de auteur, die toen nog relatief onbekend was, tot een bekende voorvechter van de Amerikaanse tegencultuur. De film wisselt af tussen verschillende scènes – soms uit de jeugdjaren van Ginsberg, soms uit een opvoering van het gedicht zelf, dan weer fragmenten over het proces. ‘Howl’ kan behalve als film dus ook gezien worden als een kritisch essay over de poëzie.

Ook deze filmtitel verwijst naar een gedicht. Het is een tekst van John Keats, vernoemd naar de eerste zin die luidt: “Bright star! would I were stedfast as thou art”. De dichter droeg het werk op aan zijn buurvrouw, Fanny Brawne, en de film probeert deze relatie te reconstrueren. ‘Bright Star’ vertelt het verhaal van Keats’ laatste twee levensjaren voordat hij in 1821 aan tuberculose overleed, en het korte maar hartstochtelijke liefdesverhaal dat in die periode zijn leven bepaalde. Een film vol emotie, zowel door de romantiek die op het scherm verschijnt als door het pakkende eerbetoon aan Keats, die pas postuum werd ontdekt en uirgroeide tot een beroemde naam in de dichtkunst. Fanny Brawne lijkt zijn muze te zijn geweest tijdens die laatste maar ook cruciale, meest productieve jaren van zijn schrijfcarrière.

Steven Spielberg neemt ons mee naar een futuristisch universum waar robots, “mechs” genaamd, naast mensen leven. Een gezin besluit op een dag een robot, David, te adopteren om alle liefde te geven die ze niet aan hun eigen zoon kunnen geven omdat die in een coma ligt. Als de laatste eindelijk wakker wordt, kunnen de kersverse broers niet met elkaar overweg. Dus besluit de familie David in de steek te laten omdat hij geen “echte kleine jongen” is. Het drama van dit Pinnokkio-scenario wordt beter onder woorden gebracht door een stukje poëzie dan door eender welke dialoog. Het is William Butler Yeats’ gedicht ‘The Stolen Child’ dat de onmogelijke wens van het robotkind in deze film perfect weet te vatten.