Grote namen in de muziek coveren de verhalen van Jacques Brel

Muziek | Dit jaar zou onze overleden landgenoot Jacques Brel zijn 92e verjaardag vieren. Vele artiesten hebben hem hulde gebracht door zijn nummers te coveren, te vertalen of aan te passen aan hun eigen muziekstijl. Van Céline Dion tot David Bowie, Jacques Brel verleidt nog steeds en leeft voort via zijn liedjes.

Door Pickx

Gepubliceerd op 08.04.21

3min

Nick Cave – Next

In 2007 bracht Nick Cave een gloednieuwe versie van Brels 'Au Suivant', die dicht in de buurt kwam van een laatste tango. De Australische duizendpoot waagde zich zelfs in nieuwe wateren door in het Engels op te treden in de Queen Elizabeth Hall. Nick Caves versie is best goed. De Australiër is een van die moderne muzikanten die dicht bij Brel staan. Hun muziek behandelt gelijkaardige thema's zoals liefde, verlies, spiritualiteit. Dankzij hun kleurrijke teksten en de lyrische kracht van hun vertolkingen, luistert het publiek naar hun muziek als naar verhalen.

Jacques Brel maakte 'Au suivant' in 1964, als een soort kritiek op militaire dienst en oorlog. Midden in de naoorlogse periode en de Koude Oorlog stelt hij de absurditeiten van het militaire leven aan de kaak, waaronder de plattelandsbordelen die tijdens de oorlogen in Azië en Afrika voor de soldaten werden ingericht. De contingenten gebruikten hun seksuele gunsten de een na de ander. Vanaf het moment dat ze in het leger gaan, zijn ze niets anders dan nummers, en als zij het niet doen, doet de volgende het wel. Hij bekritiseert het systeem ook om de onpersoonlijkheid van de dienstplichtigen. Sommigen hadden een persoonlijkheid die te gevoelig was voor oorlog, en als ze stierven in de strijd, was het geen probleem, de volgende werd genomen.

Tout Va Bien - If you go away

De jonge Mechelaar, die eigenlijk Jan Wouter Van Gestel heet, deed in 2013 mee De Nieuwe Lichting van Studio Brussel. Tout Va Bien had niet veel hoop om, maar won uiteindelijk dankzij zijn Engelse vertolking van 'Ne Me Quitte Pas'. Het enige wat hij met Brel gemeen heeft, is zijn nationaliteit. De Belgische rijzende ster verklaarde aan RTBF: "Ik had twee dagen om een covernummer voor te bereiden, te kiezen uit een lijst. Ik koos Jacques Brel, maar in het begin vond ik het een slechte beslissing, want je gaat toch niet voor de Grand Jacques. Maar toen zei ik tegen mezelf: Ga ervoor, het is een hit of miss, maar je zult er in ieder geval geen spijt van hebben!” De Engelse versie blies luisteraars omver dankzij zijn engelachtige, krachtige stem. De cover is gecomponeerd op het ritme van een pianoballade die ons doordrenkt met een soort donkere droefheid.

‘Ne me quitte pas' is het Brel-liedje dat het vaakst door andere artiesten is gecoverd. Sommigen zouden zeggen dat het een van de mooiste liefdesliedjes ooit geschreven is. Voor Jacques Brel laat het lied de "lafheid van de mensen" zien, legde hij uit. ‘Ne me quitte pas' is geïnspireerd door zijn liefdesaffaire met Suzanne Gabriello. Een verboden liefde, want de man was nog getrouwd met Thérèse Michielsen, de moeder van zijn drie dochters. De geliefden hadden een hartstochtelijke liefdesgeschiedenis beleefd met meerdere scheidingen en verzoeningen. In 1961 was het uiteindelijk Brel die een einde maakte aan deze grote idylle.

Céline Dion - Quand on n’a que l’amour

Als we het toch over liefde hebben, kunnen we niet om het liedje 'Quand on a que l'amour' heen. Deze adembenemende versie van Céline Dion bevestigt eens te meer het wereldwijde succes van de Belgische artiest. België heeft een enorm muzikaal erfgoed, maar de vertegenwoordiger daarvan zal altijd Jacques Brel zijn.

Dit poëtisch nummer is een ware lofzang op de liefde. Het stijgt tot een crescendo en wordt een kreet van opstand, een bekentenis van machteloosheid tegenover de tegenslagen en onrechtvaardigheden van deze wereld. Deze eerste grote hit lanceerde Brels carrière. Voor de release van het liedje deed Brel audities, maar kon hij geen contract krijgen met een platenmaatschappij of aanslaan bij het publiek. Hij werd bekritiseerd omdat hij "te provinciaal" zou zijn. Maar dat was vroeger! In 1957 bracht hij 'Quand on n'a que l'amour' uit en daar was plots het succes. Dit tijdloze lied blijft de tweede grootste hit van de zanger na 'Ne me quitte pas'.

Nina Simone - Desperate ones

Nina Simone is vooral bekend om haar cover van 'Ne me quitte pas', die ze in het Frans deed. Ze heeft echter ook een ander lied van Jacques Brel vertolkt, ‘Les Désespérés’, dat ze in het Engels vertaalde. Ze slaagt erin het lied te belichamen en het net zo aangrijpend te maken als de oorspronkelijke vertolker. Van gefluister tot hartverscheurende kreten vertelt ze het verhaal van de 'wanhopigen', een stel ongelukkige minnaars die zichzelf van het leven beroven. Ook al ontbreekt in de vertaling de poëzie van Brel, toch slaagt Nina Simone erin deze cover bijzonder te maken. Ze heeft het vermogen om dit lied te transformeren door er haar eigen interpretatie aan te geven. Ze probeert niet het origineel te imiteren, maar er een heel nieuw perspectief aan te geven. De jazz-zangeres sluit haar album 'Nina Simone and piano' af met dit nummer, dat ze als haar favoriet van Brel beschouwt.

David Bowie - Port of Amsterdam

Als groot bewonderaar van Brel coverde Bowie twee nummers van de grote dichter. En je hoeft geen Frans te kennen om de poëzie van onze landgenoot te begrijpen. Het eerste nummer is 'La Mort', dat hij speelde tijdens de laatste tournee van zijn alter ego Ziggy Stardust. Daarin geeft hij de 'dood' van zijn personage aan. De tweede cover is 'Le port d'Amsterdam', dat Bowie negen jaar na de release van het origineel opnieuw in het Engels bewerkte. Hij bracht het liedje uit als B-kant van de single ‘Sorrow’.

‘Amsterdam' is een van de grootste hits van Brel. Het is een liedje dat onvermijdelijk is geworden. Het nummer werd echter nooit in de studio opgenomen omdat Brel helemaal niet overtuigd was van het resultaat. Er bestaat alleen een live versie, opgenomen in de Olympia in Parijs. Brel vond het liedje helemaal niet belangrijk en speelde het als openingstrack van zijn concert, met de gedachte dat als het echt slecht was, het publiek de tijd zou hebben om het te vergeten. Maar het enthousiasme van het publiek besloot daar anders over. De tweede ironie van het verhaal is dat Brel niet echt een voorliefde had voor de Nederlandse hoofdstad. Hij wilde gewoon het verhaal vertellen van de hardwerkende zeelui op de schepen. In werkelijkheid wilde hij schrijven over de haven van Antwerpen. Helaas klonk Antwerpen niet goed in het lied en moest hij het idee van een lied over de Belgische havenstad vergeten.