Als de kijker zich plots aangesproken voelt: films en series die de 'vierde wand' doorbreken

Series | Je zit rustig in je zetel te knikkebollen, tot het personage op het scherm je plots in de ogen kijkt en je rechtstreeks aanspreekt: de vierde wand doorbreken, een denkbeeldige wand tussen het publiek en hetgeen zich op het scherm afspeelt, is een kunst op zich. Deze films en series deden het met verve.

Door Pickx

Deel dit nieuws

Deadpool

'Deadpool' (2016) vertelt het verhaal van huursoldaat Wade Wilson (Ryan Reynolds), die in het laboratorium van de meedogenloze Ajax een experimentele behandeling tegen kanker ondergaat. Hij raakt verminkt, maar beschikt nu wel over bovenmenselijke krachten. Wade zint op wraak en zet alles op alles om Ajax uit te schakelen. Vermomd als zijn alter ego, de superheld Deadpool, en gewapend met tal van nieuwe vaardigheden werpt hij zich in een helse strijd.
 
De film over de vuilbekkende antiheld met een gezond gevoel voor humor werd een groot succes bij het publiek en kreeg twee nominaties voor de Golden Globes achter zijn naam. Het Marvel-personage doorbreekt te pas en te onpas de vierde wand om te praten tegen zijn publiek en fungeert zo als het stichtend voorbeeld van postmoderne storytelling.
 

Goodfellas

‘Goodfellas’ kende meteen een groot succes. Zowel de recensenten als het publiek vonden dat de film van Martin Scorsese op alle vlakken een schot in de roos was. ‘Goodfellas’ wordt dan ook door velen beschouwd als een van de beste films van de Amerikaanse filmmaker, alsook een van de beste films over de georganiseerde misdaad aller tijden. 
 
Het verhaal gaat over de opkomst en de val van een gangster uit New York en zijn twee compagnons, Jimmy Conway (Robert de Niro) en Tommy DeVito (Joe Pesci). Zij werken voor een van de vijf misdaadfamilies in de stad tussen de jaren ’50 en ’60, de Luccheses.

In de laatste scène doorbreekt Hill de vierde wand als hij zich tot de camera richt en uit de doeken doet hoe zijn leven er vanaf dan zou uitzien. Vervolgens brengt de film een hommage aan 'The Great Train Robbery', waarbij Joe Pesci in de camera schiet. 

Fight Club

De eerste regel van Fight Club is: praat nooit over Fight Club. Maar erover nadenken mag dan weer wel. En dat zal nodig zijn, want de film gaat over meer dan vechten alleen. In de film wordt het verhaal verteld van een anonieme man op het randje van een depressie. Wanneer hij Tyler ontmoet, krijgt zijn leven een nieuwe wending. Samen starten ze Fight Club, een groep waarin mannen en vrouwen vechten met anderen om zo hun leven weer zin te geven. Maar Tyler heeft andere, hogere plannen. Het hoofdpersonage wil hem ontmaskeren, maar dan moet hij eerst te weten komen wie Tyler precies is en hoe hij plots in zijn leven kwam.  

De film van David Fincher groeide uit tot een ware klassieker. Naast de vertelstem van Edward Norton die de film vooruit stuwt, vertrouwt Fincher ook op andere narratieve technieken. Zo speelt de film soms met het idee dat de personages zelf in een film spelen, zoals in de scène met de sigaar, geïllustreerd door een teken bovenaan het scherm. Ook de speech van Tyler Durden is heel meta en doorbreekt de film op zich.

House Of Cards

Elk seizoen van deze politieke thrillerreeks telt dertien afleveringen, naar analogie met een kaartspel. Na vier seizoenen is het kaartspel dus compleet. Of toch niet? Een vijfde seizoen is al aangekondigd. David Fincher, alweer hij, zorgde ervoor dat de camera amper bewoog. Camera's zonder statief waren strikt verboden op de set.
 
Aan het begin van het zesde seizoen van 'House of Cards', dat ons een kijkje achter de schermen van de Amerikaanse politieke macht geeft, waren de fans niet al te verbaasd dat Frank Underwood, de ijskoude president die door Kevin Spacey werd vertolkt, was overleden. In oktober 2017 hielden beschuldigingen van aanrandingen en seksuele intimidatie Spacey van de set van de serie. De scenaristen besloten dan maar om het vervolg van de intrige te focussen op zijn vrouw Claire, een rol vertolkt door Robin Wright. De diverse beschuldigingen hebben ook het einde van de show bespoedigd: Netflix kondigde vervolgens aan dat het zesde seizoen het laatste zou zijn.

De reeks heeft er een kunst van gemaakt om de kijker te betrekken bij het verhaal door regelmatig de vierde wand te doorbreken en de kijker rechtstreeks aan te spreken. De techniek was voordien zeldzaam in een reeks van dit allooi, maar telkens wanneer Frank of Claire zich tot de camera richtten, werd duidelijk waarom de show zoveel succes had: de verbondenheid met de hoofdpersonages vaart er wel bij.

Kies nu voor Netflix als tv-optie bij je abonnement van Proximus Pickx!
 

Fleabag

Een van de meest recente voorbeelden van een tv-show die de vierde wand doorbreekt is 'Fleabag'. Op bijna 'Deadpool'-achtige wijze betrekt de reeks de kijker in de dialogen en het verhaal. Het is uiterst zeldzaam dat de vierde wand op zo'n manier doorbroken wordt. Of het nu middels een knipoog of subtiele zinsnede is: de serie wijst er ons telkens op dat we aan het meekijken zijn over de schouders van de personages. De betrokkenheid en verbondenheid is enorm, en dat is meteen ook het geheim van deze gelauwerde show.
 

Kijk wat je leuk vindt, waar en wanneer je wilt.

Ontdek Pickx Inloggen

Top

Top