Vandaag, op 8 maart, vieren we elk jaar de Internationale Vrouwendag. Deze dag staat dit jaar in het teken van #ChooseToChallenge, de keuze om bestaande normen in vraag te stellen. Naar aanleiding van dit thema brengt Proximus Pickx hulde aan enkele iconische vrouwen die door hun werk, activisme of doorzettingsvermogen gestreden hebben voor gendergelijkheid en vrouwenrechten in België.
#PickxWomensWeek: Deze vrouwelijke pioniers hebben hun stempel op de Belgische geschiedenis gedrukt
Gabrielle Defrenne
Tot in de jaren 70 was het niet vanzelfsprekend dat mannen en vrouwen op gelijke wijze beloond werden voor hun werk. Dankzij Gabrielle Defrenne is die loonkloof al serieus verkleind. Defrenne werkte sinds 1951 voor Sabena, onze vroegere nationale luchtvaartmaatschappij, en werd op 16 februari 1968 op non-actief gezet. In tegenstelling tot haar mannelijke collega's moest ze vertrekken omdat ze de contractuele leeftijdsgrens van 40 jaar voor vrouwelijk cabinepersoneel had bereikt. Bovendien ontving ze een lager loon dan het mannelijk cabinepersoneel.
Defrenne startte een juridische kruistocht tegen haar werkgever die ze tot in de hoogste rechtsorganen van ons land uitvocht. Het Hof van Cassatie en de Raad van State wezen haar beroep af. Ze trok daarna naar Europa waar ze werd bijgestaan door haar advocaat Eliane Vogel-Polsky, een ander Belgisch icoon voor vrouwenrechten. Defrenne won de rechtszaak voor het Europees Hof van Justitie, uitgerekend dankzij een wetsartikel in het Verdrag van Rome dat Vogel-Polsky vroeger nog mee had opgesteld. Sindsdien heeft Europa bindende richtlijnen opgelegd aan de lidstaten over de gelijke beloning en behandeling van mannelijke en vrouwelijke werknemers.
Paula Marckx
De Antwerpse Paula Marckx (1925-2020) was een levensgenieter in de breedste zin van het woord. Ze gold als een zeer succesvolle carrièrevrouw, journaliste en beroepspiloot. Maar Marckx zal vooral in ons geheugen blijven omdat ze streed voor de rechten van ongehuwde vrouwen en hun kinderen. In 1973 werd ze onverwacht zwanger en besloot ze haar dochter Alexandra op te voeden zonder een partner. Ze kwam voor praktische problemen te staan, zo stelde ze onder meer vast dat haar dochter geen garantie had dat ze later van haar zou kunnen erven. Nochtans had Marckx haar dochter wettelijk erkend. Het klinkt kafkaïaans, maar enkel bij adoptie door haar eigen moeder zou Alexandra van alle erfrechten kunnen genieten.
De vrijgevochten Marckx vond zulke discriminatie onaanvaardbaar en schreef in naam van haar dochtertje een brief naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. "Je suis un bébé de 10 mois, et je porte plainte contre la Belgique", klonk het in de historische brief. Tot haar verrassing kreeg ze antwoord en startte het Hof een onderzoek naar de discriminerende Belgische wetten. In 1979 kwam het tot een uitspraak. Het Hof droeg de Belgische staat op om een einde te maken aan de discriminatie tussen kinderen die binnen en buiten het huwelijk zijn geboren. Bizar genoeg voerde België pas in 1987 de nodige wettelijke aanpassingen door om zulke discriminatie definitief uit te sluiten.
Semira Adamu
Het was de droom van Semira Adamu om in haar thuisland Nigeria verpleegster te worden, maar ze werd door haar stiefmoeder gekoppeld aan een bejaarde man die al drie vrouwen had. De twintiger sloeg op de vlucht en kwam na enige omzwervingen op de luchthaven van Zaventem terecht, waar ze asiel aanvroeg. In afwachting van haar aanvraag werd ze opgesloten in het gesloten centrum 127bis in Steenokkerzeel. Toen ze daar vernam dat de politie geregeld fysiek en psychisch geweld gebruikte bij repatriëringen, verzette ze zich tegen deze methodes en hield ze contact met enkele vluchtelingenorganisaties. Tot vijf keer toe mislukte haar gedwongen repatriëring.
De zesde uitwijzing werd haar fataal. Toen Adamu zich in september 1998 hevig verzette in het vliegtuig bij haar uitwijzing naar Togo, drukten de twee aanwezige rijkswachters haar hoofd in een kussen. De vrouw raakte in een coma en overleed dezelfde dag nog in het ziekenhuis. Haar dood leidde tot protestacties in Brussel en kostte de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken Louis Tobback zijn ministerpost. De aanwezige rijkswachters werden allen veroordeeld voor hun aandeel in het incident. Tot de dood van Semira Adamu waren gedwongen huwelijken geen grond voor asiel. Sinds enige tijd is dat wel het geval, het overlijden van Adamu heeft hier ongetwijfeld mee voor gezorgd.
Ann Reymen
In 2015 liet radio- en televisiepresentatrice Ann Reymen preventief haar borsten verwijderen. Haar moeder had eerder al borstkanker gekregen en uit genetisch onderzoek bleek dat Reymen een verhoogd risico had om dezelfde ziekte te ontwikkelen. Tot haar verbazing moest ze de reconstructie van haar borsten met eigen weefsel deels zelf betalen, een gepeperde rekening van 4.000 euro. Vrouwen die kiezen voor borstimplantaten krijgen de volledige kosten terugbetaald.
Reymen vond het surrealistisch dat ze eerst kanker moest krijgen om recht te hebben op een volledige terugbetaling en schreef daarom een open brief naar de toenmalige minister van Volksgezondheid Maggie De Block. "Een nieuw paar borsten is geen nieuw paar schoenen", schreef ze onder meer. Minister De Block oordeelde dat de kritiek terecht was en voerde de volledige terugbetaling van een borstreconstructie in.
