David Lynch is 75: het palmares van de dromerige meestercineast

Films | David Lynch blaast vandaag 75 kaarsjes uit. In die 75 jaar heeft de regisseur heel wat meesterwerken vervaardigd die te boek staan als hoogtepunten van de cinematografie, van zijn debuutfilm 'Eraserhead' over 'Twin Peaks' tot 'Mulholland Drive'. Proximus Pickx neemt je mee op een korte rit langs de hoogtepunten uit de surrealistische droomwereld van Lynch.

Door Pickx

Deel dit nieuws

Eraserhead (1977)

De debuutfilm van Lynch was achteraf gezien een gouden visitekaartje, dat aanvankelijk met drek overladen werd. De horrorfilm gaat over een onschuldige jongeman die een meisje zwanger maakt en van haar ouders met haar moet trouwen. Als zijn vrouw echter genoeg van hem krijgt, laat ze hem achter met hun monsterlijke baby. Tussen de baby en zijn vader ontstaat een ietwat vreemde band, mede omdat Henry niet goed weet wat hij met het kind aan moet.

Lynch deed er ongeveer vijf jaar over om de film te maken en had veel moeite met de financiering van het hele project. 'Eraserhead' werd door critici aanvankelijk neergesabeld. Het werd beschreven als een "misselijkmakend experiment" en een "bewijs van slechte smaak". De horrorfilm werd "pretentieus" genoemd, sommigen vonden de finale "ondraaglijk om te kijken". Een element waar critici over vielen was de misvormde baby uit het verhaal. Hoe die precies gemaakt is, is nooit opgehelderd. Er werd gespeculeerd dat het wezen is opgetrokken uit koeienfoetus.

Hoe bevreemdend en choquerend ook, door de jaren heen veranderde de opinie over de film en begonnen critici het debuut van Lynch steeds meer te appreciëren en naar waarde te schatten. Vandaag geniet de surrealistische prent van Lynch – de favoriete film van de overleden regisseur Stanley Kubrick – een monumentale status.

The Elephant Man (1980)

De cultklassieker van David Lynch is gebaseerd op de biografie van het leven van Joseph Merrick (gespeeld door John Hurt), een Brit die als kermisattractie werd opgevoerd met de bijnaam Elephant Man. Men zegt dat zijn moeder, toen ze zwanger was, bijna verpletterd werd door een olifant. En dat voorval zou de oorzaak zijn van de talrijke lichaamlijke afwijkingen van Joseph Merrick. Die beletten hem te werken en een normaal leven te leiden. Dat bleef zo tot aan zijn dood, op amper 27-jarige leeftijd.

De hoofdrollen worden vertolkt door John Hurt, Anthony Hopkins, Anne Bancroft, John Gielgud, Wendy Hiller, Michael Elphick, Hannah Gordon en Freddie Jones. De film wijkt op een aantal punten af van het leven van de echte Merrick, maar werd desalniettemin op applaus onthaald door de filmpers. 'The Elephant Man' werd in 1981 genomineerd voor acht Oscars, waarvan het geen enkele kon verzilveren. De film blijft evenwel onsterfelijk, al is het maar voor volgende quote: "I am not an animal! I am a human being. I am a man."

Twin Peaks (1990-1991, 2017)

Who killed Laura Palmer? De whodunit 'Twin Peaks' hield begin jaren negentig de halve wereld aan het scherm gekluisterd. Eén van de meest epische series ooit, van David Lynch, begon als iets wat men nog nooit eerder had gezien en verviel in het tweede seizoen tot een samenraapsel van vreemde gebeurtenissen. Kon ook moeilijk anders, als het eerste seizoen een compacte acht afleveringen inhoudt en het tweede seizoen 22. De kijkcijfers daalden dramatisch, maar de reeks heeft desondanks een cultstatus verworven.

Reden genoeg voor de zender Showtime om een reboot van de reeks te maken, die in 2017 op het scherm verscheen, onder regie van de originele breinen David Lynch en Mark Frost. Eerst liet Lynch echter weten uit het project te stappen. Een financieel dispuut met de zender zou aan de basis gelegen hebben. Nadien werd dan toch bevestigd dat Lynch de serie zou regisseren. Kyle MacLachlan kroop voor de nieuwe serie opnieuw in de huid van agent Dale Cooper. Intussen zou Lynch werken aan een nieuwe serie, ditmaal voor Netflix ...

Mulholland Drive (2001)

De knappe Canadese actrice Betty Elms, een naïeve jonge vrouw die hoopt op een doorbraak, reist naar Hollywood waar ze een vrouw ontmoet die net aan de dood is ontsnapt bij een auto-ongeval in Mulholland Drive, Los Angeles. Ze heeft een tas vol geld bij. Door de klap is ze haar geheugen verloren. Ze is verward en eenzaam en Betty besluit haar te helpen bij haar zoektocht naar haar identiteit. De vrouwen voelen zich steeds meer tot elkaar aangetrokken. Langzaamaan raken de twee de greep op de werkelijkheid kwijt en verzeilen ze in een droomachtige draaikolk, die uitmondt in een nachtmerrie.

Lynch wist de menigte op het verkeerde been te zetten met 'Mulholland Drive' door met de chronologische volgorde te spelen. In de scènes lijkt geen logica of samenhang te zitten. Volgens Lynch heeft de film nochtans wel degelijk een coherent stramien. De regisseur heeft enkele tips gegeven om de film beter te begrijpen. Vier aanwijzingen worden opgehelderd in de slotscène: letten op de rode lamp, de plaats van het ongeval, wat er gebeurt in de Club Silencio en waar tante Ruth zich bevindt.
 
Zijn surrealistische neo-noir leverde David Lynch een Oscarnominatie op voor beste regisseur en werd bekroond op het filmfestival van Cannes. 'Mulholland Drive' betekende de doorbraak van Naomi Watts. Andere hoofdrollen waren voor Laura Harring en Justin Theroux. De filmpers reageerde verdeeld: sommige critici prezen de film de hemel in, anderen boorden hem de grond in. Wat vaststaat, is dat de bevreemdende film van Lynch te boek staat als een klassieker voor de eeuwigheid.

Kijk wat je leuk vindt, waar en wanneer je wilt.

Ontdek Pickx Inloggen

Top

Top