De Belgische helden van de electrowereld

De geboorte van de New Beat

House, techno, EDM: waar hebben we die weelde aan te danken? De eerste synthesizer, de Telharmonium, dateert uit 1901. Het duurde alleen nog wel even vooraleer mooi volk als Kraftwerk, Giorgio Moroder en Carl Craig ermee aan de slag ging.
Bijna even belangrijk als die legendarische pioniers is het werk van onzichtbare Belgische helden als Peter Decuypere, Jo Bogaert, Maurice Engelen en Jo Casters. Zij hebben elektronische dansmuziek niet uitgevonden, maar wel groot gemaakt. Zonder dat ze het goed en wel beseften. Jo Casters schreef een stukje muziekgeschiedenis als lid van het producerstrio Morton, Sherman & Bellucci. Het drietal zag het licht toen dj Marc Grouls in de Boccaccio het nummer ‘Flesh’ van de Belgische groep A Split Second per ongeluk afspeelde op 33 ? in plaats van 45 toeren per minuut. Dat ‘ongelukje’ werd de geboorte van New Beat. Onder de naam Erotic Dissidents scoorden Casters en co een dikke hit met ‘Move Your Ass And Feel The Beat’, dat werd voortgestuwd door een trage en suggestieve beat. New Beat maakte furore in discotheek Boccaccio, doofde snel uit, maar wordt intussen erkend als een van de belangrijkste wapenfeiten uit de Belgische muziekgeschiedenis.

A Belgian in New York

Peter Decuypere opende in 1994 Fuse, de discotheek die uitgroeide tot een van de meest toonaangevende technoclubs in de wereld. Al verliep dat niet van een leien dakje. Decuypere: “De eerste maanden na de opening heb ik zwarte sneeuw gezien. Ik boekte The Black Dog, Mark Broom en Kirk DeGiorgio, en er kwam 200 man over de vloer. De week erna: Juan Atkins, Sun Electric en Thomas Fehlmann voor 250 man.Laurent Garnier zorgde voor een kentering: hij lokte 400 geïnteresseerden en die kwamen elke week terug. Maar je mag het weten: drie maanden na de opening hebben we overwogen om de club te sluiten. Gek genoeg: de dag dat we de boeken wilden neerleggen, steeg het bezoekersaantal plots.” (RifRaf, 1995) De hele wereld keek met grote ogen naar het megasucces van clubs als Fuse, La Rocca en Café d’Anvers. Belgische dj’s mochten hun kunsten vertonen in de grootste clubs in de VS en Azië, toen dat voor dj’s nog een verre droom was. Zo kwam het bijvoorbeeld dat Marko, de resident dj in La Rocca, in 2001 werd uitgenodigd om de Belgische nationale feestdag op te luisteren achter de draaitafels op een boot in New York. Een onvergetelijke gebeurtenis in een onvergetelijk jaar. Marko stond op 22 juli op het dak van het World Trade Center, minder dan twee maanden later lagen de Twin Towers en de wereld in puin.

Tattoo van een handtekening

Jo Bogaert, een naam als een boekhouder, veroverde de wereld met Technotronic. ‘Pump Up The Jam’ bereikte de tweede plaats in de Amerikaanse billboard. Alleen ‘Dominique’ van Soeur Sourire deed ooit beter. Vorig jaar schreef de San Francisco Weekly een stuk naar aanleiding van de 30ste verjaardag van ‘Pump Up The Jam’: “Iedereen die oud genoeg is, herinnert zich nog precies het moment waarop hij of zij dat nummer voor het eerst hoorde.” Maurice Engelen, bij ons vooral bekend als voorman van Praga Khan, geniet in de Verenigde Staten eeuwige roem als zanger van Lords Of Acid. Of ook wel: als heilige met een duivels kantje. Engelen: “Er zitten nogal wat weirdo’s tussen onze fans. Zoals een kerel die een hoesfoto van een plaat van ons op zijn lijf liet tatoeëren. Toen we hem ontmoetten, vroeg hij ons om een handtekening, ook op zijn lijf. Twee weken later zagen we hem opnieuw. Hij had ook die handtekeningen laten tatoeëren.” (2000, Out Soon)

Inspiratiebron voor grootheden

Geen electronic dance music zonder electronic body music. In een rechtvaardige wereld zouden de digitale pioniers van Front 242 legendes zijn. Hun dwingende synthesizerbeats wekten medio jaren ’80 meer power en energie op dan om het even welke gitaarband. Ze waren zo vooruitstrevend én zo eigenzinnig, dat het echt grote succes uitbleef. Patrick Codenys: “Met het oog op een grote internationale doorbraak verwachtte de platenfirma dat we onze nummers iets toegankelijker zouden maken. Daar hadden we geen zin in, we hebben altijd vooropgesteld dat we onze eigen wetten bepalen. Nu, we deden toch bepaalde toegevingen, met als gevolg dat er wrijvingen in de groep ontstonden.” (1996, RifRaf) Front 242 overleefde als inspiratiebron voor grootheden als Underworld, The Prodigy en Chemical Brothers. Die andere Belgische pioniers van electronic body music, The Neon Judgement, hebben eeuwige roem verworven met ‘TV Treated’ uit ’82. Het nummer haalde ontelbare compilaties van elektronische muziek, vaak te midden van veel jongere acts. Niet vies van enige controverse kondigde het duo uit Leuven zijn reünietournee in het begin van de eeuw aan met de boodschap “Live, The Neon Judgement will continue to give art terrorism a good name.” In 2015 namen TB Frank en Dirk Da Davo definitief afscheid van hun publiek. Even uniek was het trio Marc Moulin - Dan Lacksman - Michel Moers, oftewel Telex, dat eind jaren ‘70 house avant la lettre maakte met tracks als ‘Moskow Diskow’ en ‘I Don't Like Music’.

Doorbreken van grenzen

Wat België zo bijzonder maakt als elektro-natie? De positie van underdog als klein land in een grote wereld. De zin voor avontuur en het doorbreken van grenzen. Dat vertaalt zich in elektronische muziek die alle kanten op stuitert. David en Stephen Dewaele, de spil van rockband Soulwax, specialiseerden zich onder de naam 2 Many DJ’s in muzikale mash-ups, vernuftig in elkaar verweven songs uit de meest uiteenlopende genres. Hun ‘As Heard on Radio Soulwax Pt. 2’, in 2002 door The New York Times uitgeroepen tot beste album van het jaar, leverde de broers uit Gent een gigantische internationale dj-carrière op. Aan de andere kant van het elektronisch spectrum vertoeft de Antwerpse loungemeester Sven Van Hees: “Je kan niet geloven hoeveel mensen me vertellen dat ze geweldige seks hebben gehad met mijn muziek op de achtergrond.” Staat genoteerd.

Meermaals de wereld rond

Vandaag wordt de Belgische eer verdedigd door heren als Lost Frequencies en Netsky én door dames als Amelie Lens en Charlotte de Witte. Die laatste begon haar dj-carrière op 17-jarige leeftijd, met een mixtape die ze met behulp van het softwareprogramma Ableton had samengesteld. Ze verschuilde zich achter de artiestennaam Raving George, om te verhullen dat ze een meisje was. In 2015 had ze genoeg faam en zelfvertrouwen opgebouwd om onder eigen naam verder te gaan. Een keerpunt in haar carrière was gek genoeg een scooterongeluk, dat haar een fikse schadevergoeding van de verzekering opleverde, waarmee ze professionele apparatuur aanschafte. “Ik kocht twee Pioneer cd-spelers, een Pioneer mixer, een MacBook Pro en een iPhone.” De Witte kreeg niet enkel een wekelijkse show op Studio Brussel, maar ook een prestigieuze residency op BBC Radio 1. En dan zijn er natuurlijk nog Dimitri Vegas en Like Mike, met afstand de meest succesvolle Belgische dj-act. De broers vliegen elk jaar meermaals de wereld rond en verdienen daar tientallen miljoenen mee. In de lijst van beste dj’s ter wereld staan ze op … nummer 1.

Hijgliedje met latin vibe

Afsluiten met een leuk weetje? Geen house zonder disco. Geen disco zonder ‘Jungle Fever’ van The Chakachas, een Brussels balorkest uit de jaren ’60 met een rijk jazzrepertoire. Geïnspireerd door ‘Je T’aime, Moi Non Plus’ van Serge Gainsbourg en Jane Birkin, besloot het orkest een eigen hijgliedje uit te brengen met een latin vibe. ‘Jungle Fever’ brak geen potten in België, maar werd een grote hit in VS en geldt als een van de voorlopers van disco. Luister naar ‘I Feel Love’ van Donna Summer en je weet meteen waarom. De film ‘Boogie Nights’, over de Amerikaanse porno-industrie in de jaren ’70, gaf ‘Jungle Fever’ een tweede leven.