Vijf redenen waarom ‘Taxi Driver’ een van de invloedrijkste films ooit is

Films | ‘Taxi Driver’ van regisseur Martin Scorsese is een meesterwerk – daar zijn alle critici het erover eens. Vanavond is de speelfilm uit 1976 vanaf 22u10 te zien op VTM4. Wat maakt het psychologische drama met Robert De Niro en Jodie Foster in de hoofdrollen tot zo’n filmklassieker? Proximus Pickx zocht het uit. Opgelet: spoilers!

Door Pickx

Gepubliceerd op 11.10.20

2min

1. Rauwe, verloederde New York City

Voordat de Big Apple een broeihaard van hipsters en yuppies werd, was het een smerige, verloederde plek. De metropool had een grootschalige rosse buurt. Verspreid over de stad stonden tal van erotische bioscopen en seksshops. Prostituees en hun pooiers waren schering en inslag in het straatbeeld. De metro was bedolven onder dikke lagen graffiti en misdaad vierde hoogtij. Niemand durfde ’s nachts door Central Park lopen.

Tegelijk settelden de rich & famous zich in de stad: New York leek wel de enige plek waar zowel arm als rijk dezelfde straten bewandelden. Voordat de huurprijzen door het dak gingen, was New York een kweekvijver voor opkomende artiesten die later wereldfaam zouden genieten. Muzikale genres als hiphop en punkrock werden hier geboren.

Scorsese wist als geen ander hoe hij de grauwe onderwereld van de stad op beeld moest vastleggen. Het decor speelt haast een extra rol in de film, en steelt niet zelden de show. ‘Taxi Driver’ heeft minder impact zonder dat gritty New York op de achtergrond.

2. Robert De Niro

De Niro acteerde in de meest zinderende films van de 20ste eeuw: ‘Mean Streets’, ‘The Godfather: Part II’, ‘The Deer Hunter’, ‘Once Upon a Time in America’ en ’Heat’. In zijn hoogtijdagen waren publiek en critici het erover eens dat De Niro de beste acteur van zijn tijd was. Als een volleerde method actor bereidde Oscarwinnaar De Niro zich voor op zijn rol in ‘Taxi Driver’ door zelf even voor taxichauffeur te spelen.

In de film zet De Niro een weergaloze acteerprestatie neer: zijn vertolking van de getormenteerde Travis Bickle is er één voor de eeuwigheid. Zijn eenzaamheid, sociale onkunde en isolatie zijn aangrijpend, en wekken sympathie op. Maar terwijl het personage zich ontwikkelt, wordt de transformatie steeds enger: voor onze ogen verliest hij beetje bij beetje zijn verstand en daalt hij af naar de krochten van zijn eigen verknipte geest. Hoogtepunt daarvan is de fameuze spiegelscène, waarin hij de iconische zin “You talkin’ to me?” tegen zichzelf herhaalt.

3. Martin Scorsese

Regisseur, scenarist, historicus en stichter van The Film Foundation, een organisatie gewijd aan de bewaring van films: Martin Scorsese is meer dan een filmmaker – hij is een sleutelfiguur voor de cinema zelf.

Het budget voor ‘Taxi Driver’ was zo krap dat iedereen inleverde op zijn loon. Volgens ingewijden is dat ook de reden waarom de film er zo uitziet. Er moesten creatieve oplossingen gevonden worden om bepaalde scènes te filmen. Dit alles droeg bij tot het realisme van de prent: het geheel ademt New York, gespeend van alle poespas en franjes. Gecombineerd met de originele visuele stijl van Scorsese heeft ‘Taxi Driver’ een gritty, edgy, maar adembenemende look. De regisseur had zijn huisstijl voor de volgende 40 jaar definitief gevonden.

4. De climax

Eenmaal Travis helemaal het noorden kwijt is en volledig in de macht is van zijn eigen demonen, is de ontknoping aangebroken. De climax is een bloederige shoot-out: één van de beste schietpartijen in de filmgeschiedenis.

Wat de climax zo speciaal maakt, is dat Scorsese niet opbouwt naar een hoogtepunt: het gebeurt spontaan, zoals alle willekeurige gewelddaden. De moordende raid van Travis eindigt met een leeggeschoten geweer, en de spilfiguur die uitgeput tegen een muur ligt, waarbij hij zijn hand als een pistool tegen zijn voorhoofd houdt en een aantal keer de denkbeeldige trekker overhaalt: één van de meest beklijvende scènes in de film.

5. Verlossing

De plot van ‘Taxi Driver’ is een laatste verklaring voor de monumentale status die de film verworven heeft: ondanks alles voelt de kijker sympathie en medeleven met het hoofdpersonage. Het publiek houdt van een underdog die evolueert naar de held in zijn eigen verhaal. Het einde van ‘Taxi Driver’ is verrassend, in die zin dat Travis een lokale beroemdheid werd. Door een speling van het lot voeren nieuwsmedia hem op als een moedige held, die in een vuurgevecht verwikkeld was met criminelen.

Travis was een onstabiele geest, maar zijn hart zat op de juiste plaats. Ondanks zijn monsterlijke daden vindt hij uiteindelijk waar hij al zijn hele leven naar op zoek is: aanvaarding.

In één van de slotscènes komt de voormalige love interest van Travis op bezoek. Eerder in de film had ze hem afgewezen nadat hij met haar naar de erotische cinema was geweest op hun eerste date, maar nu heeft ze een ander beeld van hem. Nadat Travis haar afzet aan haar flat, rijdt hij weg als een held. Maar de vraag blijft: is hij werkelijk verlost van zijn demonen?