Denis Villeneuve, van rare indiefilms naar enorme kaskrakers

Villeneuve begon net zoals iedereen bescheiden. Films als ‘Un 32 août sur terre’, ‘Maelström’ en ‘Polytechnique’ werden goed onthaald, maar kwamen amper over de Canadese landsgrenzen. ‘Incendies’ betekende zijn eerste internationale succes, en met een Oscarnominatie voor beste niet-Engelstalige film op zak, kreeg hij het vertrouwen van studiobazen om projecten van grotere schaal op te nemen.

Met ‘Prisoners’ zette Villeneuve een stap binnen in de inner circle van Hollywood. Hij castte grote namen als Hugh Jackman en Jake Gyllenhaal als vader van een verdwenen kind en de agent die hem ervan moet weerhouden om het recht in eigen handen te nemen. De prent is beklijvend, spannend, choquerend, en vooral een kritisch en financieel succes.
 
Voor zijn volgende film ‘Enemy’ ging Villeneuve meer de experimentele toer op. Opnieuw castte hij Jake Gyllenhaal, deze keer in een dubbelrol. De film over een man die ontdekt dat hij een dubbelganger heeft en daarop diens leven probeert over te nemen, heeft veel dubbele bodems en niemand lijkt zeker te weten wat de film nu eigenlijk wil zeggen. Wel staat vast dat niets letterlijk genomen moet worden en dat alles een metafoor is. Zoals verwacht, werd de film geen enorme kaskraker, maar dat budget van minder dan een miljoen verdiende hij toch maar ruim driedubbel terug.

Met ‘Sicario’ kent de carrière van Villeneuve als het ware een scharniermoment. De film over de Mexicaanse drugsoorlog kan net zoals zijn vorige prenten geanalyseerd worden op zoek naar verborgen betekenissen en metaforen, maar is minstens even vermakelijk voor wie gewoon een grauwe, gewelddadige en ongecompliceerde prent zoekt. En die combinatie deed de kassa’s over de hele wereld rinkelen.
 
Het broodje van Villeneuve was gebakken. Nu kreeg hij van Hollywood het vertrouwen en het budget om zijn visie te verwezenlijken. Dat deed hij met verve met zijn eerste sci-fipoging ‘Arrival’, waarin een linguïst probeert uit te vissen waarom aliens naar de aarde zijn gekomen. De prent kreeg een Oscarnominatie voor beste film

Daarna mocht Villeneuve spelen met een van de meest geliefde sci-fifilms uit de jaren ’80, ‘Blade Runner’. Met een budget van maar liefst 150 miljoen blikte hij de sequel ‘Blade Runner 2049’ in met Ryan Gosling en Harrison Ford in de hoofdrollen. Het liegt er niet om: Villeneuve is officieel uitgegroeid tot een van de groten der aarde. En terwijl veel cineasten het met zo’n budget op veilig zouden spelen, blijft Villeneuve experimenteren met visuele stijlen en tragere tempo’s. En of dat opbrengt: van de vijf Oscarnominaties kon de film er twee verzilveren.

Daar houdt het niet op voor Villeneuve, want dit jaar nog verwachten we het eerste deel van zijn adaptatie van de epische sci-firoman ‘Dune’. En dat hij daarmee een groot risico neemt, bewijst het verhaal van Alejandro Jodorowski, de Chileense filmmaker die in de jaren ‘70 twee miljoen pompte in een script gebaseerd op ‘Dune’ dat zou resulteren in een film van veertien uur lang. Zijn film, die muziek zou krijgen van Pink Floyd en waarin Salvador Dalí de hoofdrol zou spelen, werd nooit gemaakt. Er verscheen enkele jaren geleden wel een documentaire over zijn gefaalde visie. Meerdere regisseurs begonnen aan een adaptatie, maar vonden het verhaal uiteindelijk te intimiderend en haakten af. Alleen meesterfilmer David Lynch slaagde er in 1984 in om ‘Dune’ in de cinemazalen te krijgen. En nu waagt Villeneuve zich aan het quasi onverfilmbare verhaal. Hopelijk neemt hij nu niet te veel hooi op zijn vork.