Dag op dag 60 jaar geleden won de Sovjet-Unie het allereerste Europese kampioenschap voetbal met Lev Jasjin tussen de palen. Drie jaar later zou de Sovjet doelman de eerste en voorlopig ook laatste keeper worden die de prestigieuze Ballon d'Or, de trofee voor de beste speler ter wereld, in de wacht kon slepen. Wat zorgt ervoor dat het voor keepers (quasi) onmogelijk is om verkozen te worden tot beste voetballer ter wereld?
Waarom Lev Jasjin nooit een opvolger zal kennen als Gouden Bal
Het heeft niet veel gescheeld of de wereld had nooit kennis gemaakt met de grote Lev Jasjin. De Sovjet doelman zou zijn hele carrière lang het doel van Dinamo Moskou verdedigen, maar slikt in zijn debuutwedstrijd een doelpunt van de keeper van de tegenstander, waarna hij drie jaar lang dient te wachten op een nieuwe kans en zijn reflexen dan maar bijschaafd bij de lokale hockeyclub. De goalie, die in zijn carrière liefst 150 penalty's zou stoppen, grijpt die echter dubbel en dik en groeit uit tot de referentie in doel. Met zijn imposante verschijning, snelle reflexen en lenigheid jaagt 'De Zwarte Spin' (Jasjin is altijd volledig in het zwart uitgedost, red.) menig tegenstander schrik aan. Bovendien staat hij ook te boek als het prototype van de moderne, meevoetballende keeper. Zeg maar Manuel Neuer avant la lettre.
Algemeen beschouwd als de beste keeper ooit sleept de gouden medaillewinnaar van de Olympische Spelen in 1956 en de allereerste Europese kampioen in 1963 als eerste en voorlopig ook enige doelwachter de prestigieuze Ballon d'Or in de wacht (de trofee kon toen enkel gewonnen worden door de beste Europese speler op Europese velden, red.). Een exploot dat tot op de dag van vandaag geen enkele andere doelman hem zou nadoen. Een poging tot verklaring.
Voetbal leeft van doelpunten
Meer nog dan andere ploegsporten, zoals basketbal en rugby, leeft het voetbal van doelpunten. Het dient dan ook niet te verwonderen dat analisten en fans wereldwijd vooral lyrisch zijn over de aanvallende pionnen. Die staan namelijk in voor de hoofdmoot van de doelpuntenproductie van de teams. Zeg nu zelf, welk kind droomt er later niet van om aanvaller te worden en iconische doelpunten te scoren? Kinderen die voluit voor een carrière als doelwachter willen gaan, zijn eerder dungezaaid. Die adoratie voor de aanvallend ingestelde spelers zet zich dus ook onverminderd door bij de toekenning van de trofee voor beste speler van de wereld, die op enkele uitzonderingen na, steevast naar een aanvaller/middenvelder gaat. Assists en doelpunten worden nu eenmaal hoger ingeschat dan clean sheets.
Wat het bovendien extra moeilijk maakt voor een verdediger, laat staan een keeper, is het feit dat zij gezien worden als de dwarsbomers van het spelletje. Want is het niet hun voornaamste opdracht om doelpunten te voorkomen, terwijl het spelletje net draait om het scoren van goals. In de geschiedenis van de Ballon d'Or trokken verdededigend ingestelde spelers dan ook slechts uitzonderlijk aan het langste eind: Lev Jasjin in 1963, Franz Beckenbauer in 1972 en 1976, Matthias Sammer in 1996 en Fabio Cannavaro in 2006.
Aparte Lev Jasjin-award
Doorheen de jaren zijn enkele doelwachters erin geslaagd om door te stoten tot het podium van de award, maar de hoofdvogel afschieten zit er sinds 1963 niet meer in. Onder meer Dino Zoff (2de in 1972), Gianluigi Buffon (2de in 2006), Oliver Kahn (3de in 2001 en 2002) en Manuel Neuer (3de in 2014) wisten zich te onderscheiden, maar telkens ontbrak net dat tikkeltje extra adoratie waar een topaanvaller wel steevast van kan genieten.
Zelfs het toonaangevende France Football, dat samen met de FIFA de trofee uitreikt, lijkt tot het besef te zijn gekomen dat keepers nooit meer de Gouden Bal in de wacht zullen slepen. In 2019 wordt daarom een nieuwe trofee boven de doopvont gehouden: de Lev Jasjin-award, in navolging van de gelijknamige award voor beste keeper op een wereldbeker, die gewonnen wordt door Alisson Becker. Daarmee lijkt de organisatie alvast aan te geven dat ze niet meteen verwachten dat er ooit nog een doelman met de opperste bekroning aan de haal zal gaan. Zoals de iconische Italiaanse doelwachter Gianluigi Buffon eerder al eens opmerkte, als keeper zou je meerdere penalty's in opeenvolgende wedstrijden moeten stoppen om ook nog maar in aanmerking te komen voor de oppergaai...
