Vzw Eight geeft arme gezinnen uit Congo steun

Maarten Goethals, mede-oprichter vzw Eight: “Eight is een ontwikkelingsproject dat zich baseert op een eenvoudig principe: we geven mensen het vertrouwen om zelf iets te ondernemen, met financiële steun zonder voorwaarden als instrument. Iedereen beslist zelf wat er met het geld gebeurt.”

Vanwaar precies die insteek?

Maarten: “Ik ben al sinds 2003 betrokken bij diverse ngo’s en deed onder meer onderzoek naar het effect van microfinanciering. Dat type projecten bleek maar in vijf procent van de gevallen succesvol. Uiteindelijk is lang niet iedereen een ondernemer.”

Waar komt het geld van Eight vandaan?

Maarten: “Zowel van bedrijven als particulieren. We hebben een professionele omkadering uitgebouwd waarmee we aan fondsenwerving doen.”

Wat leverde de aanpak van Eight tot nu toe op?

Maarten: “Geld krijgen zet een psychologisch mechanisme in gang. Vaak begrijpen we nog altijd niet goed wat armoede precies is. Eigenlijk kun je armoede het best omschrijven als een vorm van schaarste. Wie arm is, heeft geen middelen. Daardoor zit je in overlevingsmodus, waardoor er te weinig ruimte is voor goede beslissingen. Neem je de armoede weg, dan creëer je de ruimte die nodig is om te kunnen ondernemen. Ons programma zet in op die transformatie.”

Maarten Goethals, mede-oprichter van Eight

Hoe werkt dat in de praktijk?

Maarten: “We zijn gestart in Busibi, een dorp met 150 inwoners in het westen van Oeganda. Elke inwoner kreeg een bankrekening, waarop we maandelijks 16 euro storten voor een volwassene en 8 euro voor een kind – vandaar de naam van onze organisatie. De mensen kunnen het geld gebruiken via hun gsm. Eén van de bewoners startte een kippenboerderij, nam er later varkens bij en bouwde een echt bedrijf uit. Ondertussen geeft hij af en toe werk aan dorpelingen.”

“Er kwamen winkeltjes in het dorp en er ontstond een nieuwe dynamiek. Het dorp ging bijvoorbeeld lobbyen bij de lokale overheid om de enige weg naar het dorp te verbeteren. Kortom: de mensen sparen en investeren, sturen hun kinderen naar school, enzovoort. De mensen gaan op een verantwoordelijke manier met het geld om. De vrees van sommigen dat het geld naar alcohol en drugs zou gaan, bleek ongegrond.”

Intussen is er een tweede traject gestart in Oeganda en loopt er ook een project met Proximus en Umicore in Congo. Wat is het doel daar?

Maarten: “Dat project is gelinkt aan Don’t Miss The Call, een initiatief van Proximus dat zich richt op urban mining. Het doel daarvan is dit jaar bij particulieren en bedrijven in België 100.000 oude gsm’s in te zamelen en de materialen en edele metalen ervan – zoals zilver, goud, kobalt en tantalum – te recycleren. De link met Congo ligt voor de hand, omdat veel van die grondstoffen uit dat land afkomstig zijn.

Umicore is betrokken partij omdat het bedrijf in Congo alleen met officiële ondernemers samenwerkt. Met Eight richten we ons op families die in Congo werken in de artisanale ontginning van onder meer kobalt. Dat gebeurt vaak op een heel onveilige manier, door kinderen ook. Die mensen kiezen daar niet voor, maar doen het omdat ze in overlevingsmodus zitten. Dat willen we met Eight doorbreken. Door een basisinkomen te geven, kunnen de mensen daar betere keuzes maken.”

Hoe belangrijk is technologie voor Eight?

Maarten: “Technologie is essentieel. We werken niet met tussenpersonen of andere organisaties. We geven het geld rechtstreeks en op een veilige manier aan de mensen. Dankzij mobiel bankieren op de gsm is dat mogelijk. Op die manier verkleinen we ook de digitale kloof en ondersteunen we onrechtstreeks veel andere dingen. Dat was op zich geen doelstelling, maar we zien intussen wel degelijk het effect dat het gebruik van de gsm heeft.”